Linux tabanlı işletim sistemlerini çoğunlukla terminal üzerinden kontrol edilmektedir. Linux, GNU standardında açık kaynak kodlu, özgür yazılım olduğundan çeşitli geliştiriciler tarafından farklı komutlar geliştirilmiştir. Bu komutlar disk işlemleri, ağ işlemleri, dosya paylaşım işlemleri vb. gruplara ayrılabilir.
shell :: kabuk :: çeşitli shell’ler :: bash, csh, zsh
Kullanıcı <=> Shell <=> İşletim Sistemi <=> Donanım
directory : dizin
~ : tilde : kullanıcı dizini : home directory
/ : root dizini
root : kök
prompt : komut yazdığım yer
cd - change directory
cd / : Dizinler arası geçiş için kullanılır. Ana dizine gider.
cd ~ : Kullanıcı ev dizinine gider.
cd : sadece komut yazılırsa da ev dizinine gider.
cd .. : üst dizine gider.
cd /etc : Kök dizinindeki etc dizinine gider
pwd - print work directory
pwd : mevcut dizin yolunu kök dizinden itibaren tam yolunu verir.
ls - list directory - Dizin ve dosyaları listelemek için kullanılır.
ls : Bulunduğun dizin ve dosyaları listeler.
ls -a : gizli dizin dosyalarını listeler.
ls -l : dizin ve dosyaları detaylı olarak listeler.
ls -lh : dizin ve dosya boyutlarını okunabilir biçimde listeler.
ls dizinimiz : Komuta dizin seçeneği verilirse, verilen dizin listelenir.
ls / -l : Kök dizineki dizin ve dosyaları liste biçiminde listeler.
ls -d parametremiz : Sadece dizinleri listelemek için.
ls -lah : Genel kullanımı
ls -tl : zamana göre sırala
ls -alt : gizli dosyalarda dahil
ls -altr : zamanıda tersine çeviriyor
ls -Sl : boyutuna göre sırala
ls -rSl : tersten sırala
ls - rSla : gizli dosyalarıda dahil et
ls -Slrh : size’ları düzeltti
cat - concatenate files
cat metin.txt : dosya içeriğini okumak için kullanılır.
cat -n metin.txt : dosya içeriğini numaralandırmak için n kullanılır.
cat > dosyamız : Ayrıca dosya oluşturmak içinde kullanılır.
touch metin.txt : genellikle tablo oluşturmak için kullanılır.
clear : terminal ekranını temizler
service : Çalışan servislerle ilgili işlem yapmak için kullanılır.
service servisimiz start : Servisi başlatmak için start kullanılır.
service servisimiz status : Servis hakkında bilgi almak için status kullanırlı.
service servisimiz restart : Yeniden başlatmak için.
service servisimiz reload : Ayarları yeniden yüklemek için.
service servisimiz stop : Durdurmak için.
top : Çalışan uygulamaların hafıza, işlemci vb. kullanım bilgilerini verir.
top -c : İşlemci kullanımna göre sıralamak için.
ping www.google.com : Uzak sistemi sorgulamak için kullanılır.
uptime : Sistemin çalışma zamanını verir.
whoami : Mevcut kullanıcı bilgilerini verir.
whereis : Genellikle uygulama ayar dosyalarını hızlıca bulmak için kullanılır.
poweroff : Sistemi kapatır
whatis poweroff: Komutlarla ilgili kısa bilgi almak için kullanılır.
man ls : komutlarla ilgili detaylı bilgi almak için kullanılır.
mkdir - make directory
mkdir <dizin_adi> : Dizin oluşturmak için kullanılır.
mkdir <dizin_adi> <dizin_adi2> <dizin_adi3> : Birden fazla.
mkdir -p <dizin_adi/dizin_adi2/dizin_adi3> : Dizin altında oluşturmak için.
mkdir -pv <dizin_adi/dizin_adi2/dizin_adi3> : İşlem sonucuyla ilgili bilgi almak için.
rmdir - remove directory
rmdir <dizin_adi> : Boş dizin silme işleminde kullanılır.
rm : remove : dizinleri içindekilerle birlikte silmek için kullanılır
rm -rf <dizin_adi> : Dosya veya dizin silme işlemi için kullanılır.
Kullanırken dikkatli olmakta fayda var.
sudo rm -rf dizin : dizin ve altındakileri sil
Eğer sadece dizini silmek istiyorsanız, rmdir’e bir alternatif olarak rm -r kullanın.
rm -i deneme.html : ben bu dosyayı kaldırayım mı diye soruyor emin misin?
rm -d test : test dizinini sil : boşsa siler
rm -r dizin1 : içi dolu olsada sildi
cp - copy
cp -r kaynak hedef : dosya veya dizin kopyalama için kullanılır.
cp -r kaynak kaynak1 kaynak2 hedef : Birden fazla kopyalama.
md - move
mv kaynak hedef : Dosya veya dizin taşımak için kullanılır.
mc dizin yeni_dizin_adi : Dosya veya dizin adını değiştirmek içinde kullanılabilir.
du du -sh dizin : Dizin boyutunu öğrenmek için kullanılır. du -sh * : Dizin içerisindeki tüm dizinlerin boyutunu öğrenmek için kullanılır. du -shc * : Dizinlerin toplam boyutu için c parametresi kullanılabilir.
find
find <aranacak_yer> -type d -name <dizin_adi> : Dosya ve dizin aramak için kullanılır.
find arama_yeri -name aranan : Geniş bir kullanımı olan arama komutu.
find arama_yeri -iname aranan : Aramayı büyük küçük harfe duyarsız olarak yapmak için iname parametresi kullanılır.
find <arama_yeri> -name <ara*> : Tam adı bilinmiyorsa yıldır karakteri kullanılır.
find <arama_yeri> -name <*.txt> : Örneğin uzantısı .txt olan dosyaları bulmak için aşağıdaki komut kullanılabilri.
find -type d aranan : Parametre d alırsa dizin, f alırsa dosyaları listeler.
find <arama_yeri> -name -size +10k : Aranan ifadenin boyutunu belirtmek için size parametresi kullanılır.
head dosya : Dosya içeriğini dosya başından itibaren okumak için kullanılır.
head -n3 dosya : Satır sayısını belirtmek için n parametresi kullanılır.
head -c3 dosya : Karakter sayısını belirtmek için c parametresi kullanılır.
tail dosya : Dosya içeriğini dosya sonundan itibaren okumak için kullanılır. (Varsayılan 10 satır)
tail -n3 dosya : Satır sayısını belirtmek için n parametresi kullanılır.
tail -c3 dosya : Karakter sayısını belirtmek için c parametresi kullanılır.
tail -f dosya : Dosya değişikliklerini takip etmek için f parametresi kullanılır.
more dosya : Dosya içeriğini parça parça okumak için kullanılır.
less dosya : Dosya içeriğini more komutundan daha fazla seçenekler parça parça okumak için kullanılır.
sort dosya : Dosya içeriğini sıralı okumak için kullanılır.
nl dosya : Dosya içeriğini satır numarası ekleyerek okuma yapar.
pr dosya : Dosya içeriğini sayfalayarak okumak için kullanılır.
tee dosya : Yeni bir komut oluşturmak ve çıktı yönlendirme.
file dosya : Dosya ile ilgili bilgi almak için kullanılır.
stat dosya : Dosya ile ilgili detaylı bili
whereis ve which - Çalıştırılabilir dosyaların konumunu bulmak için kullanılır.
whereis
whereis cd
which
which cd
grep aranan dosya : Arama yapmak için kullanılır
grep -i aranan dosya : Bütük küçük harfe duyarlı
grep -r aranan dizin : Aramayı dizin altındaki tüm dosya ve dizinlerde yapmak için r parametresi kullanılır.
grep -ir '^Merhaba' dosya.txt : Arama sırasında başlangıç(^) ve bitiş ($) karakterleri ile arama yapılabilir
ÇIKTI YÖNLENDİRME
Çalıştırılan komutların sonuçlarını bir dosya yazdırmak veya eklemek için çıktı yönlendirme kullanılır.
Linux komutları temel olarak 3 farklı tanımlayıcıya sahiptir.
Standart girdi(stdin)< - Komuta girdi olarak kullanılır.
komut < dosya
Standart çıktı (stdout) > - Komut sonucu çıktı olarak kulanılır.
komut > dosya
Dosya ve dizinleri dosyaya kaydetmek için;
ls -lah > liste.txt
Dosya üzerine ekleme yapmak için çift yönlendirme (>>) kullanılabilir.
komut >> mevcut_dosya
Dosya ve dizinlerin dosya üzerine kaydetmek için;
ls -lah >> liste.txt
Standart hata (stdorr) 2> - Komut hatası çıktı olarak kullanılır.
hatali_komut 2> dosya
Komut hatasını dosyaya kaydetmek için;
hatali_komut 2> hata.txt
ARDIŞIK KOMUTLAR
Bir komutun sonucunu başka bir komuta kullanmak için ardışık komutlar | kullanılır.
Genellikle komut çıktısında arama yapmak için kullanılır..
Listeleme komutunun sonucu grep komutuna gönderilerek komut sonucunda arama yapılır.
ls -lah | grep '^d'
Çalışan işlemler çıktısı wc komutuna gönderilerek çalışan işlem sayısı bulunmuştur.
ps -aux | wc -l
Uzun komut sonuçlarını parça parça okumak için more ve less komutuna yönlendirme de sıklıkla kullanılır.
ls -lah | more
ls -lah | less
Bağlı Komutlar
Bir komutun çalışma durumuna göre sonraki komutun çalışması için bağlı komutlar (&&) kullanılır.
make && make install
Birinci komut çalışmadığında ikinci komut çalışmayacaktır.
Sıralı Komutlar
komut; komut1; komut2 Komutları sırayla çalıştırmak için sıralı komutlar (;) kullanılır.
pwd;ls -lah
pwd;ls -lah;date
Linux Dosya ve Dizin İzinleri
Linux’ta her şey bir dosya olduğundan dosya ve dizin izinleri önemlidir.
ls -l : Dosya ve dizin izinlerini öğrenmek için ls komutu ve l parametresi kullanılır.
stat -c "%a %n" * : Diğer bir yöntemle stat komutunun kullanılmasıdır.
İzin bölümündeki ilk harf dosya tipini, diğerleri ise izinleri ifade eder.
Dosya tipi harfi d ise dizin, tire (-) ise dosya olduğunu belirtir.
İzinlerin harf karşılığı :
r - : okuma yetkisi (read)
w - yazma yetkisi (write)
x - çalıştırma yetkisi (execute)
**Örneğin; Aşağıdaki dosya izinlerini inceleyelim : **
-rw-r--r--
En baştaki - işaretinden dolayı dosya olduğu anlaşılır
Daha sonra diğer ifadeler üçerli parçalara ayrılır.
rw- r— r—
i
rw- : dosya sahibinin okuma ve yazma izni olduğunu,
r — : dosya sahibiyle aynı grubun sadece okuma izni olduğunu
r — : diğer tüm kullanıcılar sadece okuma izni olduğunu ifade eder.
Dosya ve dizinlere izin verme
Dosya ve dizinlere izin vermek için chmod komutu çeşitli şekilde kullanılablir.
chmod u/g/o/a +/=/- r/w/x
u : dosya sahibi (user)
g - dosya sahibibin grubu (group)
o - diğer kullanıcıları (others)
a - tüm hakları (a)
(+) - yetki ekleme
= - yetki eşitleme
— : yetki çıkarma
r - okuma yetkisi (read)
w : yazma yetkisi (write)
x - çalıştırma yetkisi (execute)
chmod o+r dosya : Diğer kullanıcılara yazma izni verir
chmod o=r dosya : ya da bu
chmod ugo+rw dosya : Dosya sahibine dosya sahibinin grubuna ve diğer kullanıcılara yazma ve okuma izni verir.
chmod +rw dosya : Herhangi bir kullanıcı bölümü belirtilmediğinde ifade tüm bölüm için çalışır.
stat -c "%a %n" * : Diğer bir kullanımda stat komutunun çıktısında olduğu gibi sayıların kullanılmasıdır.
Komut çıktısındaki sayısal ifadeler aşağıdaki şekilde olur.
4 - okuma (read)
2 - yazma (write)
1 - çalıştırma (execute)
0 - yetki alma
Birden fazla izin verileceği zaman verilecek izinler toplanır.
iki rakam dosyanın sahibinin izinlerini, ikinci rakam dosyanın sahibiyle aynı grupta bulunan kullanıcıların yetkilerini, üçüncü rakam diğer kullanıcıların yetkilerini ifade eder.
chmod 644
Dosya sahibi 4 + 2 = 6 okuma ve yazma iznine sahiptir.
Dosya sahibiyle aynı grup 4 = 4 sadece okuma iznine sahiptir.
Diğer kullanıcılar 4 = 4 sadece okuma iznine sahiptir.
chmod 755
Dosya sahibi 4 + 2 + 1 = 7 okuma, yazma ve çalıştırma iznine sahiptir.
Dosya sahibiyle aynı grup 4 + 1 = 5 okuma ve yazma iznine sahiptir.
Diğer kullanıcılar 4 + 1 = 5 okuma ve yazma iznine sahiptir.
Dosya ve dizin sahibini değiştirmek
Dosya sahibini değiştirmek için chown komutu kullanılır.
chown <dosya_dizin>
Değişikliği tüm dizin ve dosyalarda yapmak için R parametresi kullanılır.
chown -R <dosya_dizin>
Komut linux tabanlı sunucu sistemlerinde sıklıkla kullanılır.
Dosya sahibini ve grubunu değiştirmek için kullanıcı: grup biçiminde kullanılır.
chown -R : <dosya_dizin>
Dosya ve dizin grubunu değiştirmek
Dosya grubunu değiştirmek için chgrp komutu kullanılır.
chgrp <dosya_dizin>
Disk İşlemleri
Linux tabanlı işletim sitemlerinden disk boyutunu öğrenme, bölümleme, biçimlendir, mount etme vb. disk işlemleri ile ilgili disk komutları yer alıyor.
Linıx’ta her şey bir dosya olduğundan disk işlemleri diğer işletim sistemlerine göre farlılık gösteriyor.
Disk boyutunu öğrenme
df : Linux tabanlı işleteim sistemlerinde disk boyutunu öğrenmek için df komutu kullanılır.
df -h : çıktının daha okunabilir olması için h parametresi kullanılır.
Benzer şekilde disk ile ilgili bilgi almak iiçn fdisk, parted, lsblk vb. komut ve araçlarda kullanılabilir.
fdisk -l
parted -l
lsblk
**Disk Eşleme
Linux’da USB takıldığında USB görmüyor gibi sorularla sıklıkla karşılaşılır. Bunun için disk eşleme veya mount etme işleminin yapılması gerekir.
Disk eşleme öncesi fdisk -l veya lsblk ile eşleme yapılacak diskin yolu bulunur. **
mkdir /media/bellek : Disk yolu bulunduktan sonra media veya mnt dizini içine bir dizin oluşturularak disk eşleme işlemi başlatılır.
Disk eşleme için media ve mnt dizininin kullanımı ve dizin oluşturma zorunlu değildir.
mount /dev/sdb1 /media/bellek : Ancak genellikle media ve mnt dizinleri kullanılır.
df -h : Bağlanan disk boyutunu öğrenmek için de df komutu kullanabiliriz.
umount /dev/sdb1 : Disk eşlemeyi sonlandırmak için umount komutu kullanılır.
veya
umount /media/bellek
Disk Bölümleme ve Biçimlendirme
fdisk -l : Sistemdeki diskleri listelemek için I parametresi kullanılır.
Komut çıktı olarak diskleri ve disklerin bölümleriyle ilgili bilgi verir.
Biçimlendirme ve bölümleme işlemi için komuta parametre olarak işlem yapılacak diskin yolu verilir.
fdisk /dev/sdb
Disk biçimlendirildikten sonra uygun dosya sistemi mkfs komutu ile belirlenerek işlem tamamlanır.
mkfs -t <dosya_sistemi> </dev/disk_adi>
mkfs -t ext4 /dev/sdb1
Disk işlemleri için fdisk komutu kullanılabileceği gibi daha kolay arayüzü olan cfdisk komutu da kullanılabilir.
cfdisk /dev/sdb
Linux Kullanıcı İşlemleri
Kullanıcı Değiştirme
su caner : Kullanıcı hesabını değiştirmek için su komutu kullanılır.
Komut sonucunda aktif kullanıcı caner adlı kullanıcı olur.
Komutu en yetkili kullanıcı root ile çalıştırmak için sudo kumutu kullanılır.
sudo
Kullanıcı işlemleri ve bazu özel işlemlerde sudo komutunun kullanılması istenmeyen durumlar için faydalı olacaktır.
Kullanıcı oluşturma
Kullanıcı oluşturmak için aduser veya useradd komutları kullanılır.
sudo adduser caner
Komut kök dizindeki home dizinine kullanıcı dizini oluşturarak hesabı oluşturur.
sudo useradd caner
**Kullanıcı şifre değiştirme **
**Kullanıcı şifresini değiştirmek için passwd komutu kullanılır. **
passwd **
Komuta parametre olarak herhangi bir kullanıcı adı verilmediğinde aktif kullanıcı için işlem yapar.
sudo passwd caner
Komut sistemde bulunan caner kullanıcısının şifresini değiştirir.
Kullanıcı Silme
Kullanıcı silmek için userdel komutu kullanılır.
sudo userdel caner
Komut sadece kullanıcıyı silecektir, kullanıcıyı dosyaları ile birlikte silmek için r parametresi kullanılır.
sudo userdel -r caner
Grup Oluşturma
Kullanıcı grubu oluşturmak için groupadd komutu kullanılır.
sudo groupadd ogrenciler
Grupları listeleme
Kullanıcıların üye olduğu grupları listelemek için groups komutu kullanılır.
groups <kullanici_adi>
Grup silme
Kullanıcı grubu silmek için groupdel komutu kullanılır.
sudo groupdel ogrenciler
Kullanıcı yetkilendirme
Kullanıcı yetkilendirme işlemleri için usermod komutu ve parametreleri kullanılır.
sudo usermod -a -G
Kullanıcıyı grup ile belirtilen gruba ekler
Kullanıcıyı kilitleme
Kullanıcıyı kilitlemek veya dondurmak için usermod komutunun L parametresi kullanılır.
sudo usermod -L
Kullanıcı kilit kaldırma
Kilitlenmiş veya dondurulmuş kullanıcının kilidini açmak için usermod komutu U parametresi kullanılır.
sudo usermod -U
Kullanıcı listesi
Linux tabablı işletim sistemlerinde her şey bir dosya olduğunda kullanıcılari gruplar dosyalarda saklanır.
Kullanıcı listesi için /etc/passwd dosyasına bakılır.
Kullanıcı sayısını almak için Linux Çıktı Yönlendirme kullanılarak aşağıdaki gibi elde edilebilir.
cat /etc/passwd | wc -l
veya
wc -l /etc/passwd
Linux Sıkıştırma İşlemleri
Linux dağıtımlarında arşivleme veya yedekleme işlemleri için gzip, bzip2, lzma vb. yöntemler ve komutları mevcuttur.
Arşivleme ve sıkıştırma işlemleri farklı komutlarla yapılabileceği gibi sadece tar komutuna çeşitli parametre veripte yapılır.
tar <arsiv_adi.uzanti>
Komut Parametreleri
c - arşiv oluşturmak için
f - dosyaya yazdırmak için
t - arşivdeki dosyalaro listelemek için
v - komut çıktılarını ekrana yazdırmak için
x - arşiv dosyasını çıkarmak için
z - arşiv yöntemi olarak gzip kullanmak için
p - arşivdeli dosya ve dizin izinlerini de eklemek için
j - arşiv yöntemi olarak bzip2 kullanmak için kullanılır.
Aşağıdaki komut mevcut dizindeki tüm dosyaları arsiv.tar olarak arşivlemek için kullanılır.
tar –cvf arsiv.tar *
Listelemek için
tar –tf arsiv.tar
Detaylı listelemek için v komutu eklenebilir.
tar –tvf arsiv.tar
Arşiv dosyalarını çıkarmak için x parametresi kullanılır.
tar –xvf arsiv.tar
Arşive ekleme yapmak için r parametresi kullanılır.
tar –rf arsiv.tar
Arşivleri birleştirmek için A parametresi kullanılır.
tar –Af arsiv1.tar arsiv2.tar
Arşivi bzip2 yöntemine göre oluşturmak için j veya bzip2 parametersi kullanılır.
tar –jcf arsiv.tar.bz *
Arşivi gzip yöntemine göre oluşturmak için z veya gzip parametresi kullanılır.
tar –zcf arsiv.tar.gz *
Arşivi açarken dosya ve dizin izinlerini korumak için p parametresi kullanılır.
tar –xvfp arsiv.tar
Linux Network İşlemleri
Linux işletim sistemlerinde her şey bir dosya olduğu gibi network ayarları da dosyalarda tutulmaktadır.
Network Dosyaları
- /etc/sysconfig/network dosyası
- /etc/sysconfig/network-scripts dizini
- /etc/hosts
- /etc/resolv.conf
- /etc/nsswitch.conf
- /etc/services
Ayar dosyalarının her birisi farklı işlemler için kullanılmaktadır.
Network ayarları ifcfg ile başlayan dosyalarla ağ kartına göre eth0, eth1 vb. isimlerle tutulur.
Network ayarlarının içindeki,
DEVICE - Ağ kartının adını,
ONBOOT - Ağın açılıştaki aktif edilme durumunu,
BOOTPROTO - Network ayarlarının nasıl yapılacağını (static,dhcp, bootp),
IPADDR - IP adresini,
NETMASK - Ağ maskesini,
BROADCAST - Broadcast adresini,
GATEWAY - Gateway adresini belirtir.
Ayrıca MAC adresi Ağ tipi gibi çeşitli ayarlarda bulunmaktadır.
DHCP kullanarak IP alınmak istendiğinde DEVIC, BOOTPROTO ve ONBOOT ayarlarının yazılması yeterli olacaktır.
NETWORK İşlemleri
Dosyadaki değişikliklerin etkin olabilmesi için network servisinin yeniden başlatılması gerekir.
Ağı durdurmak için stop parametresi kullanılır.
service network stop
Ağı başlatmak için start.
service network start
Ağı yeniden başlatmak için restart veya reload parametresi.
service network restart
service network reload
Network bilgisini öğrenme
Ağ bilgilerini öğrenmek için ifconfig komutu kullanılabilir.
ifconfig
Komut çıktı olarak sistemdeki etkin ağ kartlarındaki IP adresi, MAC adresi, Paket vb. bilgileri listeler.
Belirli bir ağ kartının bilgisini almak için parametre olarak ağ kartının adının yazılması yeterli olacaktır.
ifconfig eth0
Komut ile ayrıca ağ kartına ait çeşitli geçici ayarlarda yapılabilir.
ifconfig eth0 <IP_Adresi> netmask <Netmask_Adresi> broadcast <Broadcast_Adresi>
Ayarların kalıcı olması için ağ kartına ait ayar dosyasının düzenlenmesi gerekir.
Ağ kartını devre dışı bırakmak için down parametresi kullanılır.
ifconfig eth0 down
ifdown eth0
Ağ kartını aktif etmek için up parametresi kullanılır.
ifconfig eth0 up
ifup eth0
Network ile ilgili bilgi almak için ayrıca ip komutu da kullanılabilir.
Ağ ayarlarını komut penceresinde çeşitli araçlarla görsel arayüz ile yapmak olası hataların önüne geçecektir.
Network Komutları
Network izleme, takibi vb, bilgileri almak için netstat komutu kullanılır.
netstat
Network istatistiklerini almak için i parametresi kullanılır.
netstat -i
Bir adresi kontrol etmek için ping komutu kullanılır.
ping
Gönderilecek paket sayısı için c parametresi kullanılır.
ping -c
Bir adrese erişim için kullanılan yol ile ilgili bilgi almak için traceroute komutu kullanılır.
traceroute
Uzaktaki makineye telnet protokolü ile bağlanmak için telnet komutu kullanılır.
telnet
Uzaktaki makineye ftp protokolü ile bağlanmak için ftp komutu kullanılır.
ftp
man : manuel
man ls : ls komutu hakkında bilgi istiyoruz
shutdown -h now : bilgisayarı kapattık
reboot : yeniden başlatmak için
history : yazılmış tüm komutları gösterir
top : çalışmakta olan process’leri gösteriyor. çıkış yapmak için q
ps aux : bilgisayarımda çalışan her şeyi gösteriyor
ps : bu shell dekileri gösterir
diff : iki dosyanın içeriğini satır satır karşılaştırır : diff dosya1.ext dosya2.ext
free : bellek kullanımını gösterir
-- uname –r: Kernel sürümünü gösterir.
-- uname –s: Sistem ismini gösterir.
-- uname –v: İşletim sisteminin versiyonunu gösterir.
-- uname –a: Yukarıdaki komutlar ve diğer uname komutlarının tamamını gösterir.
“Who” komutu o anda sistemde oturum açmış kullanıcıların listesini gösterir.
gzip ile sıkıştıma ve açma yöntemi
gzip -9 dosya : Dosya sıkıştırmak için
Belirttiğimiz dosya’yı en iyi şekilde sıkıştırır ve dosya.gz haline getirir.
gunzip dosya.gz : Dosya açmak için.
gzip ile sıkıştırılmış dosya.gz dosyasını dosya olarak açar.
bzip2 ile sıkıştırma ve açma yöntemi
Dosya sıkıştırmak için
bzip2 dosya
Belirtilen dosya'yı en iyi şekilde sıkıştırır ve dosya.bz2 haline getirir. Çoğunlukla gzip'den daha iyi sıkıştırır.
Dosya açmak için
bunzip2 dosya.bz2
bzip2 ile sıkıştırılmış dosya.bz2 dosyasını dosya olarak açar.
tar ile depolama ve açma yöntemi
Dosya depolamak için
tar -cvf dosya.tar dosya
Belirtilen dosya'yı depolar dosya.tar haline getirir.
Dosya açmak için
tar -xvf dosya.tar
tar ile depolanmış dosya.tar dosyasını dosya olarak açar.
tar.gz ile sıkıştırma ve açma yöntemi
Dosya sıkıştırmak için
tar -zcvf dosya.tar.gz klasor1 klasor2 dosya
Belirtilen klasor ve/veya dosya'ları dosya.tar dosyası haline getirir ve ardından gzip ile sıkıştırıp dosya.tar.gz haline getirir.
Dosya açmak için
tar -zxvf dosya.tar.gz
İsmi dosya.tar.gz gibi belirtilen sıkıştırılmış arşiv dosyasını bulunulan klasör'e açar. Uzantısı .tar.gz olan dosyalardan başka .tgz olan dosyaları da açar.
Dosyayı farklı klasör'e açmak için
tar -zxvf dosya.tar.gz -C klasor
Sıkıştırılmış dosya.tar.gz dosyasını belirtilen klasor'e açar.
zip ile sıkıştırma ve açma yöntemi
Dosya sıkıştırmak için
zip -r dosya.zip dosya_yada_klasor
klasor ve/veya dosya'ları sıkıştırır ve dosya.zip haline getirir.
Dosya açmak için
unzip dosya.zip
zip ile sıkıştırılmış dosya.zip dosyasını dosya olarak açar.
Şifreli dosya açmak için
unzip -P Şifre dosya.zip
zip ile sıkıştırılmış şifreli dosya.zip dosyasını dosya olarak açar.
rar ile sıkıştırma ve açma yöntemi
Dosya sıkıştırmak için
rar a -ap dosya.rar dosya_yada_klasor
klasor ve/veya dosya'ları sıkıştırır ve dosya.rar haline getirir.
Şifreli dosya sıkıştırmak için
rar a -ap -p dosya.rar dosya_yada_klasor
klasor ve/veya dosya'ları şifreli olarak sıkıştırır ve dosya.rar haline getirir. Not : Şifreyi iki kez sorar.
Dosya açmak için : unrar e dosya.rar
rar ile sıkıştırılmış dosya.rar dosyasını dosya olarak açar.
Şifreli dosya açmak için
unrar e -p Şifre dosya.rar
rar ile sıkıştırılmış şifreli dosya.rar dosyasını dosya olarak açar.
şimdilik bu kadar.... eklemeler reklamlardan sonra devam edecek....
Çeşitli kaynaklar
💣 https://www.gokhanmankara.com/2009/10/chmod-komutu-ve-kullanimi/
🕵️ https://www.youtube.com/playlist?list=PLdsuYoU-cepINK2rkNlTt4na1AP7MZ6HY
🧭 https://mertcangokgoz.com/ise-yarar-8-linux-grep-komut-ve-kullanimi/
🐥 https://www.hostinger.web.tr/rehberler/linux-chown-komutu/#Sahiplik-Bilgilerini-Goruntuleme
MIT License
Copyright (c) 2020 Caner Uçar
Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy of this software and associated documentation files (the "Software"), to deal in the Software without restriction, including without limitation the rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is furnished to do so, subject to the following conditions:
The above copyright notice and this permission notice shall be included in all copies or substantial portions of the Software.
THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NONINFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS IN THE SOFTWARE.