controllers.md

Denetçiler (Controllers)

• Temel Denetçiler
• Denetçi Filtreleri
• TEDA-uyumlu (TEmsili Durum Aktarma Uyumlu, RESTful) Denetçiler
• Kaynak (Resource) Denetçileri
• Eksik Olan Metodların Yönetilmesi

Temel Denetçiler

Bütün rotalandırma mantığını, tüm rotaları tek tek routes.php dosyasında tanımlamak yerine, bu davranışlarını Denetçiler (Controllers) sınıflarını kullanarak organize edebilirsiniz. Denetçiler, ilişkin oldukları rotaların mantığını bir sınıfta gruplar. Aynı zamanda, daha ileri çerçeve (framework) özelliklerini kullanma avantajına sahiptirler, örneğin otomatik dependency injection (veri enjeksiyonu) gibi.

Denetçiler genelde app/controllers dizininde konumlandırılır ve composer.json dosyanızın sınıf haritası classmap seçeneğinde, varsayılan olarak bu dizin belirlenmiştir.

Basit bir denetçi (controller) sınıfı örneği şöyledir:

class KullaniciController extends BaseController {

	/**
	 * Verilen kullanıcının profilini göster.
	 */
	public function showProfile($id)
	{
		$kullanici = Kullanici::find($id);

		return View::make('kullanici.profil', array('kullanici' => $kullanici));
	}

}

Bütün denetçilerin BaseController sınıfından türetilmiş olması gerekir. BaseController ın kendisi de app/controllers dizininde bulunur ve bütün denetçiler için geçerli olacak ortak mantığın içine yerleştirilmesinde kullanılabilir. BaseController sınıfı, çerçevenin Controller sınıfının uzantısıdır. Bu durumda, oluşturmuş olduğumuz denetçi fonksiyonuna rotalandırmayı şu şekilde yapabiliriz:

Route::get('kullanici/{id}', 'KullaniciController@showProfile');

Eğer bir denetçinizi, dizin içerisinde yuvalandırarak (nest) veya PHP isim-alanları (namespaces) kullanarak organize etmek isterseniz, bu durumda rotayı tanımlarken, tam nitelendirilmiş (fully qualified) sınıf adını kullanınız:

Route::get('falanca', 'Namespace\FalancaController@yontemAdi');

Denetçi rotalarına isimler de verebilirsiniz:

Route::get('falanca', array('uses' => 'FalancaController@yontemAdi',
										'as' => 'rotaAdi'));

Herhangi bir denetçi eylemine ait bir URL üretmek için, URL::action metodunu kullanabilirsiniz:

$url = URL::action('FalancaController@yontemAdi');

Çalıştırılmakta olan bir denetçi eyleminin ismine currentRouteAction metodu ile erişebilirsiniz:

$action = Route::currentRouteAction();

Denetçi Filtreleri

Denetçi rotalarına, diğer rotalarda olduğuna benzer şekilde, filtreler Filters belirlenebilir:

Route::get('profile', array('before' => 'auth',
			'uses' => 'KullaniciController@showProfile'));

Filtreleri, denetçinizin içerisinden de belirtebilirsiniz:

class KullaniciController extends BaseController {

	/**
	 * Yeni bir KullaniciController sureti (instance) oluştur. (new KullaniciController)
	 */
	public function __construct()
	{
		$this->beforeFilter('auth');

		$this->beforeFilter('csrf', array('on' => 'post'));

		$this->afterFilter('log', array('only' =>
							array('falancaYontem', 'filancaYontem')));
	}

}

Filtre fonksiyonun tanımlamasını denetçinin içerisinde ve bir bloklama { } kullanarak yapabilirsiniz:

class KullaniciController extends BaseController {

	/**
	 * Yeni bir KullaniciController sureti (instance) oluştur. (new KullaniciController)
	 */
	public function __construct()
	{
		$this->beforeFilter(function()
		{
			//
		});
	}

}

TEDA-uyumlu (Temsili Durum Aktarma uyumlu, RESTful) Denetçiler

Laravel size, basit TEDA (REST) isimlendirme tüzüklerini (naming conventions) kullanarak, belirleyeceğiniz tek bir rota ile, denetçilerinizin içindeki her eylemi kullanabilme imkanını tanır. İlk olarak, (rota : denetçi) Route::controller metodu ile bu rotayı tanımlayınız:

TEDA-uyumlu Bir Denetçi Oluşturulması

Route::controller('kullanicilar', 'KullaniciController');

controller (denetçi) metodu iki argüman alır. Birincisi denetçinin yöneteceği baz URI olup, ikincisi denetçinin sınıf ismidir. Akabinde sadece, isimlerine HTTP eyleminin ön ek olarak ekleneceği ve bunlara cevap verecek olan metodlarınızı denetçinize ilave ediniz:

class KullaniciController extends BaseController {

	public function getIndex()
	{
		//
	}

	public function postProfile()
	{
		//
	}

}

index (fihrist) metodları, denetçi tarafından yönetilmekte olan kök URI 'a cevap verir. Örneğimizde bu, kullanicilar dır.

Denetçinizdeki bir eylem metodunun ismi birden fazla kelimeden oluşuyorsa, bu eylem metoduna, URI da kelime aralarına tire işareti "-" eklenmiş şekilde yazarak erişebilirsiniz. Örneğin, 'KullaniciController' denetçimizdeki aşağıdaki şekilde isimlendirilmiş olan metod, kullanici/yonetici-profili URI 'na cevap verecektir.

public function getYoneticiProfili() {}

Kaynak (Resource) Denetçileri

Kaynak denetçileri, kaynaklar etrafında TEDA-uyumlu denetçiler oluşturulmasını kolaylaştırır. Artisan KSA'daki (Artisan Komut Satırı Arayüzü) controller:make komutunu ve de Route::resource metodunu kullanmak sureti ile böyle bir denetçiyi çabucak oluşturabiliriz.

Denetçiyi komut satırını kullanarak oluşturmak için şu komutu kullanınız:

php artisan controller:make FotoController

Bu denetçinin TEDA-uyumlu rotasını (routes.php) dosyasında kayıt ettiriniz:

Route::resource('foto', 'FotoController');

Bu tek bir rota deklarasyonu, foto kaynağınız üzerinde çalıştıracağınız çeşitli TEDA-uyumlu eylem metodlarına erişeceğiniz rotalar oluşturur. Aynı zamanda, oluşturulmuş olan denetçide, bu eylemlerin her biri için metodları hazır olarak oluşturulmuş ve hangi URI'ı ve eylemi yönettikleri yanlarına not olarak yazılmış olacaktır.

Kaynak Denetçisinin Yöneteceği Eylemler

HTTP Fiili	Patika	Eylem	Rota İsmi
GET	/kaynak	index	kaynak.index
GET	/kaynak/create	create (oluştur)	kaynak.create
POST	/kaynak	store (kaydet)	kaynak.store
GET	/kaynak/{id}	show (göster)	kaynak.show
GET	/kaynak/{id}/edit	edit (düzenle)	kaynak.edit
PUT/PATCH	/kaynak/{id}	update (güncelle)	kaynak.update
DELETE	/kaynak/{id}	destroy (imha et)	kaynak.destroy

Bazen bu eylemlerin sadece bazılarına ihtiyaç duyabilirsiniz:

php artisan controller:make FotoController --only=index,show   //sadece belirtilenleri

php artisan controller:make FotoController --except=index     //belirtilenler hariç

Ve, rotasında da eylemlerin sadece bazılarını yönetmesini belirleyebilirsiniz:

Route::resource('foto', 'FotoController',
				array('only' => array('index', 'show')));

Eksik Olan Metodların Yönetilmesi

Denetçide tanımlanmamış olan metodlara gelecek olan çağrıları yönetmek için bir "hepsini-yakala" metodu tanımlanabilir. Bu metodun isminin missingMethod (eksik metod) olması gerekir ve tek argümanı olarak gelen isteğin (request) parametrelerini alır:

Bir Hepsini-Yakala Metodunun Tanımlanması

public function missingMethod($parameters)
{
	//
}