Info 3 - Wykład 2.ipynb

{
 "cells": [
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {
    "slideshow": {
     "slide_type": "slide"
    }
   },
   "source": [
    "# W tym dokumencie:\n",
    "* Elementy pracy z systemem Linux\n",
    "    * Prawa dostępu\n",
    "    * Łączenie poleceń w większą całość - pipes\n",
    "    * Przekierowanie\n",
    "    * Wyszukiwanie w tekście\n",
    "    * Archiwizacja danych\n",
    "    * Procesy i zadania\n",
    "\n",
    "Źródła i literatura:\n",
    "* https://www.doc.ic.ac.uk/~wjk/UnixIntro/\n",
    "\n",
    "***"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "## Prawa dostępu\n",
    "Ze względu na przeznaczenie do wykorzystania przez wielu użytkowników systemy z rodziny UNIX w zasadzie od początku wprowadzały system kontroli dostępu do plików (coś co w systemach w zamyśle 'osobistych' zaistniało w zasadzie niedawno).\n",
    "\n",
    "Prawa dostępu kontrolują jakie operacje są dopuszczalne dla użytkowników. Dla każdego pliku zdefiniowane jest jakie operacje mogą zostać wykonane przez trzy kategorie użytkowników. Prawa to: czytanie (r), zapis (w) i wykonanie (x), a kategorie użytkowników to: użytkownik (u), grupa (g) i inni (o). Prawa dostępu może zmienić właściciel (użytkownik) albo super-użytkownik tzw. root (bo może wszystko).\n",
    "\n",
    "![https://imgs.xkcd.com/comics/sandwich.png](https://imgs.xkcd.com/comics/sandwich.png)\n",
    "Źródło: https://xkcd.com/149/\n",
    "\n",
    "**Uwaga**: Z zasady nie powinno się wykonywać codziennych zadań będąc zalogowanym jako *root*. Tj. uprawnienia *root*, jeżeli je posiadamy stodujemy tylko do zadań systemowych.\n",
    "\n",
    "Trochę o znaczeniu praw:\n",
    "* *r* - oznacza prawo do odczytu. W przypadku plików jest to możliwość czytania pliku, w przypadku katalogu wylistowania jego zawartości.\n",
    "* *w* - oznacza prawo do zapisu. W przypadku pliku oznacza prawo do modyfikacji, kasowania. W przypadku katalogu prawo do tworzenia nowych plików w katalogu.\n",
    "* *x* - oznacza prawo do wykonania pliku, zazwyczaj jest to program bądź skrypt powłoki. W przypadku katalogu oznacza prawo wejścia do katalogu, ale nie wylistowania zawartość."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Prawa dostępu można sprawdzić wywołując ```ls``` z opcją ```-l```  \n",
    "wynik może wyglądać np. tak:  \n",
    "```ls -l```  \n",
    "```-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  110559 mar  5 12:28  burza```  \n",
    "i oznacza, że użytkownik i grupa mają prawo czytania i modyfikacji, pozostali użytkownicy jedynie czytania.\n",
    "\n",
    "Do zmiany praw dostępu służy komenda ```chmod```, wywołuje się ją z opcjami, które determinują zmiany praw (*rwx*) dla konkretnych kategorii użytkowników: u,g i o. Np. następujące polecenie\n",
    "```chmod u+r plik``` nada prawa odczytu pliku jego właścicielowi, natomiast ```chmod g+w,o-r plik``` pozwoli na zapis grupie i uniemożliwi czytanie innym.\n",
    "\n",
    "Przykład:\n",
    "Do pliku fig1.png prawo do czytania i pisania mają wszyscy:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 1,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "total 13884\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner     303 mar  6  2020  burza_short\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   16358 mar 12  2021  fig\n",
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner   13182 mar  3  2020  \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner   17000 mar  3  2020  \u001b[01;35mfig1.svg\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   16358 mar  3  2020  \u001b[01;35mfig2.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  111013 mar  4 10:48 'Info 3 - Wykład 1.ipynb'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 1261261 mar 17  2020 'Info 3 - Wykład 1.pdf'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner   45703 mar 17  2020 'Info 3 - Wykład 1.tex'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   28246 mar  4 08:54 'Info 3 - Wykład 2.ipynb'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  111834 mar 20  2020 'Info 3 - Wykład 2.pdf'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner   50567 mar 20  2020 'Info 3 - Wykład 2.tex'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   22409 kwi 23  2021 'Info 3 - Wykład 3.ipynb'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  123230 kwi  1  2020 'Info 3 - Wykład 3.pdf'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   36108 kwi  1  2020 'Info 3 - Wykład 3.tex'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 2433851 kwi 29  2020  its_parallel.pdf\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  709646 kwi 24  2020  its_scripted.pdf\n",
      "drwx--x--x 2 sgepner sgepner    4096 maj 18  2020  \u001b[01;34mparallel\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   65458 mar  3  2020  \u001b[01;35mquote-c-is-a-horrible-language-it-s-made-more-horrible-by-the-fact-that-a-lot-of-substandard-linus-torvalds-111-83-18.jpg\u001b[0m\u001b[K\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner      32 mar 12  2021  result_file\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 7849008 maj 31  2019  siatka_0.chk\n",
      "-rwxr--r-- 1 sgepner sgepner      53 mar 31  2020  \u001b[01;32mskrypt\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 1166196 mar  3  2020  \u001b[01;35munix.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner    6150 mar  3  2020  \u001b[01;35mZaznaczenie_004.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner    1768 mar  3  2020  \u001b[01;35mZaznaczenie_005.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   72206 kwi 27  2020 \u001b[01;35m'Zrzut ekranu z 2020-04-27 18-33-57.png'\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls -l"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "``` ls -l  ```   \n",
    "``` -|rwx|rwx|rwx ``` tu wszyscy mają prawo do wszystkiego\n",
    "\n",
    "#### `chmod`\n",
    "Do zmiany praw dostępu służy komenta ```chmod```"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 2,
   "metadata": {
    "collapsed": true
   },
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "CHMOD(1)                         User Commands                        CHMOD(1)\n",
      "\n",
      "NAME\n",
      "       chmod - change file mode bits\n",
      "\n",
      "SYNOPSIS\n",
      "       chmod [OPTION]... MODE[,MODE]... FILE...\n",
      "       chmod [OPTION]... OCTAL-MODE FILE...\n",
      "       chmod [OPTION]... --reference=RFILE FILE...\n",
      "\n",
      "DESCRIPTION\n",
      "       This manual page documents the GNU version of chmod.  chmod changes the\n",
      "       file mode bits of each given file according to mode, which can  be  ei‐\n",
      "       ther  a  symbolic representation of changes to make, or an octal number\n",
      "       representing the bit pattern for the new mode bits.\n",
      "\n",
      "       The format of a symbolic mode is  [ugoa...][[-+=][perms...]...],  where\n",
      "       perms  is  either zero or more letters from the set rwxXst, or a single\n",
      "       letter from the set ugo.  Multiple symbolic modes can be  given,  sepa‐\n",
      "       rated by commas.\n",
      "\n",
      "       A  combination  of the letters ugoa controls which users' access to the\n",
      "       file will be changed: the user who owns it  (u),  other  users  in  the\n",
      "       file's group (g), other users not in the file's group (o), or all users\n",
      "       (a).  If none of these are given, the effect is as if (a)  were  given,\n",
      "       but bits that are set in the umask are not affected.\n",
      "\n",
      "       The  operator  +  causes the selected file mode bits to be added to the\n",
      "       existing file mode bits of each file; - causes them to be removed;  and\n",
      "       = causes them to be added and causes unmentioned bits to be removed ex‐\n",
      "       cept that a directory's unmentioned set user and group ID bits are  not\n",
      "       affected.\n",
      "\n",
      "       The  letters  rwxXst select file mode bits for the affected users: read\n",
      "       (r), write (w), execute (or search for directories) (x), execute/search\n",
      "       only  if  the file is a directory or already has execute permission for\n",
      "       some user (X), set user or group ID on execution (s), restricted  dele‐\n",
      "       tion  flag or sticky bit (t).  Instead of one or more of these letters,\n",
      "       you can specify exactly one of the letters ugo: the permissions granted\n",
      "       to  the  user  who  owns the file (u), the permissions granted to other\n",
      "       users who are members of the file's  group  (g),  and  the  permissions\n",
      "       granted  to  users  that are in neither of the two preceding categories\n",
      "       (o).\n",
      "\n",
      "       A numeric mode is from one to  four  octal  digits  (0-7),  derived  by\n",
      "       adding up the bits with values 4, 2, and 1.  Omitted digits are assumed\n",
      "       to be leading zeros.  The first digit selects the set user ID  (4)  and\n",
      "       set group ID (2) and restricted deletion or sticky (1) attributes.  The\n",
      "       second digit selects permissions for the user who owns the  file:  read\n",
      "       (4),  write  (2),  and  execute  (1); the third selects permissions for\n",
      "       other users in the file's group, with the same values; and  the  fourth\n",
      "       for other users not in the file's group, with the same values.\n",
      "\n",
      "       chmod never changes the permissions of symbolic links; the chmod system\n",
      "       call cannot change their permissions.  This is not a problem since  the\n",
      "       permissions  of  symbolic links are never used.  However, for each sym‐\n",
      "       bolic link listed on the command line, chmod changes the permissions of\n",
      "       the pointed-to file.  In contrast, chmod ignores symbolic links encoun‐\n",
      "       tered during recursive directory traversals.\n",
      "\n",
      "SETUID AND SETGID BITS\n",
      "       chmod clears the set-group-ID bit of a regular file if the file's group\n",
      "       ID  does  not  match the user's effective group ID or one of the user's\n",
      "       supplementary group IDs, unless the user  has  appropriate  privileges.\n",
      "       Additional restrictions may cause the set-user-ID and set-group-ID bits\n",
      "       of MODE or RFILE to be ignored.  This behavior depends  on  the  policy\n",
      "       and  functionality of the underlying chmod system call.  When in doubt,\n",
      "       check the underlying system behavior.\n",
      "\n",
      "       For directories chmod preserves set-user-ID and set-group-ID  bits  un‐\n",
      "       less  you  explicitly specify otherwise.  You can set or clear the bits\n",
      "       with symbolic modes like u+s and g-s.  To clear these bits for directo‐\n",
      "       ries  with a numeric mode requires an additional leading zero, or lead‐\n",
      "       ing = like 00755 , or =755\n",
      "\n",
      "RESTRICTED DELETION FLAG OR STICKY BIT\n",
      "       The restricted deletion flag or sticky bit is a single bit,  whose  in‐\n",
      "       terpretation  depends  on  the file type.  For directories, it prevents\n",
      "       unprivileged users from removing or renaming a file  in  the  directory\n",
      "       unless  they  own  the  file  or  the directory; this is called the re‐\n",
      "       stricted deletion flag for the directory,  and  is  commonly  found  on\n",
      "       world-writable  directories like /tmp.  For regular files on some older\n",
      "       systems, the bit saves the program's text image on the swap  device  so\n",
      "       it will load more quickly when run; this is called the sticky bit.\n",
      "\n",
      "OPTIONS\n",
      "       Change  the  mode  of  each FILE to MODE.  With --reference, change the\n",
      "       mode of each FILE to that of RFILE.\n",
      "\n",
      "       -c, --changes\n",
      "              like verbose but report only when a change is made\n",
      "\n",
      "       -f, --silent, --quiet\n",
      "              suppress most error messages\n",
      "\n",
      "       -v, --verbose\n",
      "              output a diagnostic for every file processed\n",
      "\n",
      "       --no-preserve-root\n",
      "              do not treat '/' specially (the default)\n",
      "\n",
      "       --preserve-root\n",
      "              fail to operate recursively on '/'\n",
      "\n",
      "       --reference=RFILE\n",
      "              use RFILE's mode instead of MODE values\n",
      "\n",
      "       -R, --recursive\n",
      "              change files and directories recursively\n",
      "\n",
      "       --help display this help and exit\n",
      "\n",
      "       --version\n",
      "              output version information and exit\n",
      "\n",
      "       Each          MODE          is          of           the           form\n",
      "       '[ugoa]*([-+=]([rwxXst]*|[ugo]))+|[-+=][0-7]+'.\n",
      "\n",
      "AUTHOR\n",
      "       Written by David MacKenzie and Jim Meyering.\n",
      "\n",
      "REPORTING BUGS\n",
      "       GNU coreutils online help: <https://www.gnu.org/software/coreutils/>\n",
      "       Report chmod translation bugs to <https://translationproject.org/team/>\n",
      "\n",
      "COPYRIGHT\n",
      "       Copyright  ©  2018  Free Software Foundation, Inc.  License GPLv3+: GNU\n",
      "       GPL version 3 or later <https://gnu.org/licenses/gpl.html>.\n",
      "       This is free software: you are free  to  change  and  redistribute  it.\n",
      "       There is NO WARRANTY, to the extent permitted by law.\n",
      "\n",
      "SEE ALSO\n",
      "       chmod(2)\n",
      "\n",
      "       Full documentation at: <https://www.gnu.org/software/coreutils/chmod>\n",
      "       or available locally via: info '(coreutils) chmod invocation'\n",
      "\n",
      "GNU coreutils 8.30              September 2019                        CHMOD(1)\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "man chmod"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 3,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner 13182 mar  3  2020 \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls -l fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 4,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "chmod a+rw fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 5,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "-rw-rw-rw- 1 sgepner sgepner 13182 mar  3  2020 \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls -l fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 8,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "chmod o-w,o+r fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 9,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 13182 mar  3  2020 \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls -l fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Użytkownik, chce zabrać prawa innym i ograniczyć prawa grupy:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 12,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "chmod u-r,g-rw,o-rw fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "W efekcie:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 15,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "chmod u+r fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 16,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "-r-------- 1 sgepner sgepner 13182 mar  3  2020 \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls -l fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 14,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "cat: fig1.png: Permission denied\n"
     ]
    },
    {
     "ename": "",
     "evalue": "1",
     "output_type": "error",
     "traceback": []
    }
   ],
   "source": [
    "cat fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "**Ciekawostka**: Prawa dostępu można zapisywać w systemie *ósemkowym*. Wówczas ```rwx``` przedstawić można tak:\n",
    "\n",
    "* ---  0\n",
    "* --x  1\n",
    "* -w-  2\n",
    "* -wx  3\n",
    "* r--  4\n",
    "* r-x  5\n",
    "* rw-  6\n",
    "* rwx  7\n",
    "\n",
    "W takim zapisie zmiana praw pliku *fig1.png* na początkowe wygląda tak:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 17,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "-rw-rw-rw- 1 sgepner sgepner 13182 mar  3  2020 \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "chmod 666 fig1.png\n",
    "ls -l fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "A wcześniej wprowadzone ograniczenie to:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 18,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner 13182 mar  3  2020 \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "chmod 640 fig1.png\n",
    "ls -l fig1.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "```chmod``` może działać też w trybie rekurencyjnym, jeżeli wywołany zostanie z flagą ```-R``` zmiany zostaną zastosowane do katalogu i całej zawartości w dół drzewa katalogowego."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "man chmod"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "cd parallel"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "ls -l"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "cd ../"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "chmod -R o-rw parallel"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "cd parallel"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "pwd"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "ls -l"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "### Zmiana właściciela `chown`\n",
    "Do zmiany właściciela pliku służy: ```chown```, natomiast grupę zmienia się przez ```chgrp```:  \n",
    "```chown [options] [nowy właściciel] file```"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Do zmiany właściciela pliku służy: ```chown``` zmiana grupy przez ```chgrp```."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "man chown"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "man chgrp"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "## Łączenie poleceń w większą całość (Pipes)\n",
    "Polecenia powłoki można łączyć w celu uzyskania pożądanego efektu. Tzn. Wynik jednego polecenia stanowić może argument kolejnego. Służy temu operator '''|''' (pipe). Np:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 19,
   "metadata": {
    "collapsed": true
   },
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Burza\n",
      "OSOBY:\n",
      "ALONSO, król neapolitański.\n",
      "SEBASTIAN, brat jego.\n",
      "PROSPERO, prawy książę Mediolanu.\n",
      "ANTONIO, brat jego, przywłaszczyciel księstwa.\n",
      "FERDYNAND, syn króla neapolitańskiego.\n",
      "GONZALO, poczciwy stary radca króla Neapolu.\n",
      "ADRIAN, FRANCISKO, panowie.\n",
      "KALIBAN, dziki i potworny niewolnik.\n",
      "TRYNKULO, trefniś.\n",
      "STEFANO, piwniczy, pijak.\n",
      "KAPITAN\n",
      "BOSMAN\n",
      "MAJTKOWIE\n",
      "MIRANDA, córka Prospera.\n",
      "ARIEL, duch powietrzny.\n",
      "IRIS, CERES, JUNO, NIMFY, ŻNIWIARZE, duchy.\n",
      "Inne Duchy posłuszne PROSPEROWI.\n",
      "Scena: morze i okręt, później wyspa.\n",
      "\n",
      "AKT PIERWSZY\n",
      "SCENA I\n",
      "Okręt na morzu. Burza, pioruny i błyskawice.\n",
      "Wchodzą: Kapitan i Bosman.\n",
      "KAPITAN\n",
      "28\n",
      "Bosman!\n",
      "\n",
      "BOSMAN\n",
      "KAPITAN\n",
      "30\n",
      "Przemów do majtków, a manewruj żwawo; inaczej wpadniemy na skały. Żwawo, tylko żwawo!\n",
      "\n",
      "Wychodzi — Wchodzi kilku Majtków.\n",
      "BOSMAN\n",
      "31\n",
      "Dalej, moje dzieci! Śmiało i żwawo, moje serduszka! Zwinąć masztowy żagiel! Baczność na kapitańską świstawkę! — Dmijże, aż pękniesz!\n",
      "\n",
      "Wchodzą: Alonso, Sebastian, Antonio, Ferdynard, Gonzalo i inni.\n",
      "ALONSO\n",
      "32\n",
      "Dobry Bosmanie, daj baczność! Gdzie kapitan? Pokażcie się ludźmi odważnego serca.\n",
      "\n",
      "BOSMAN\n",
      "33\n",
      "Błagam was, zejdźcie na dół!\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "BOSMAN\n",
      "35\n",
      "Czy go nie słyszysz? Zawadzacie nam tylko. Do kajuty! Pomagacie burzy.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "36\n",
      "Trochę cierpliwości, mój poczciwcze!\n",
      "\n",
      "BOSMAN\n",
      "37\n",
      "Gdy ją mieć będzie morze. Precz stąd! Co dbają ryczące bałwany o imię królewskie? Do kajuty! Cicho! Nie przeszkadzajcie nam!\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "38\n",
      "Bardzo dobrze; pamiętaj jednak, kogo masz na pokładzie.\n",
      "\n",
      "BOSMAN\n",
      "39\n",
      "Nikogo, którego bym więcej kochał od siebie. Jesteś panem rajcą; jeżeli możesz nakazać milczenie żywiołom i ciszę sprowadzić, nie dotkniemy się więcej liny; użyj twojej powagi. Jeśli nie możesz, dziękuj, żeś żył tak długo, a przygotuj się w kajucie do wszystkiego, co nas za chwilę spotkać może. — Żwawo, moje chłopcy[2]! Precz nam z drogi, powtarzam!\n",
      "\n",
      "Wychodzi.\n",
      "GONZALO\n",
      "40\n",
      "Zuch ten dodaje mi serca, bo nie widzę na nim piętna topielca; jemu szubienica patrzy z oczu. Dotrzymaj nam obietnicy, dobry losie! Zrób postronek jego przeznaczeń naszą kotwiczną liną, bo własna nasza nie na wiele się przyda. Jeśli się on do szubienicy nie urodził, smutna nasza dola.\n",
      "\n",
      "Wychodzą — Wchodzi Bosman.\n",
      "BOSMAN\n",
      "41\n",
      "Spuścić maszt wierzchowy! Żwawo, żwawo! Niżej, niżej! Spróbujmy raz jeszcze koronnego żagla! (słychać krzyki na dole) Bodaj zaraza padła na te wycia głośniejsze od burzy i naszej roboty! (wchodzą: Sebastian, Antonio i Gonzalo) Znowu? Co tu po was? Mamyż opuścić ręce i utonąć? Czy gwałtem szukacie mokrej śmierci?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "42\n",
      "Bodaj ci przegniło gardło, ty psie warczący, bluźniący, nielitościwy!\n",
      "\n",
      "BOSMAN\n",
      "43\n",
      "To weź się za nas do roboty!\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "44\n",
      "Na szubienicę, ty kundlu! Na szubienicę, ty bękarcie! Zuchwały krzykaczu, mniej od ciebie boimy się utonąć.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "45\n",
      "Powtarzam, on nie utonie, choćby okręt nie był mocniejszy od łupiny orzecha, a był dziurawszy[3] od cnoty niewstrzemięźliwej dziewki.\n",
      "\n",
      "BOSMAN\n",
      "46\n",
      "Zmieńmy kierunek! Rozwinąć oba wielkie żagle! Idźmy pod wiatr!\n",
      "\n",
      "MAJTKOWIE\n",
      "Wbiegają zmoczeni.\n",
      "47\n",
      "Wszystko przepadło! Do modlitwy! Do modlitwy! Wszystko przepadło!\n",
      "\n",
      "Wychodzą.\n",
      "BOSMAN\n",
      "48\n",
      "Jak to? Mająż[4] usta nasze na zawsze zastygnąć?\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Król z księciem klęczą! I my uklęknijmy,\n",
      "\n",
      "50\n",
      "Bo los nasz wspólny.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Straciłem cierpliwość.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Wydrwili od nas życie ci pijacy.\n",
      "\n",
      "Ten łotr dziurawy! Jakbym chciał go widzieć,\n",
      "\n",
      "Mytego falą dziesięciu przypływów.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "55\n",
      "On będzie wisiał, choć przeciw mym słowom,\n",
      "\n",
      "Zda się, że każda wód kropla przysięga,\n",
      "\n",
      "Paszczę rozdziawia, ażeby go połknąć.\n",
      "\n",
      "Pomieszane krzyki na dole: „Boże, zmiłuj się nad nami! Okręt się rozpada! Okręt się rozpada! Żegnam was, żono i dzieci! Żegnam cię, bracie! Okręt się rozpada! Rozpada! Rozpada!”.\n",
      "ANTONIO\n",
      "58\n",
      "Tońmy wszyscy z królem!\n",
      "\n",
      "Wychodzi.\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "59\n",
      "Pożegnajmy się z nim!\n",
      "\n",
      "Wychodzi.\n",
      "GONZALO\n",
      "60\n",
      "Dałbym teraz tysiąc łanów morza za jedno staje nieurodzajnego gruntu, długiego wrzosu, szarej paproci bądź czego. Niech się stanie wola boża! Wolałbym jednak umrzeć suchą śmiercią.\n",
      "\n",
      "Wychodzi.\n",
      "SCENA II\n",
      "Wyspa. — Przed celą Prospera.\n",
      "Wchodzą: Prospero i Miranda.\n",
      "MIRANDA\n",
      "Jeśliś twą sztuką tak fale te wzburzył,\n",
      "\n",
      "Drogi mój ojcze, ukołysz je teraz!\n",
      "\n",
      "Smołę śmierdzącą, zda się, lać chce niebo,\n",
      "\n",
      "Tylko że morze, lic jego sięgając,\n",
      "\n",
      "65\n",
      "Ognie te gasi. Razem z cierpiącymi\n",
      "\n",
      "I ja cierpiałam! Piękny, śmiały okręt,\n",
      "\n",
      "Szlachetne pewno niosący istoty,\n",
      "\n",
      "Przepadł w otchłaniach, a tonących krzyki\n",
      "\n",
      "Znalazły echo w głębinach mej duszy.\n",
      "\n",
      "70\n",
      "Wszystkich zapewne pochłonęły fale.\n",
      "\n",
      "O, gdybym bóstwa mogła mieć potęgę,\n",
      "\n",
      "Przódy[5] bym morze pogrążyła w ziemi,\n",
      "\n",
      "Zanim by okręt tak piękny pożarło\n",
      "\n",
      "I te, którymi ładowny był, dusze!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "75\n",
      "Ukój się, powiedz litosnemu sercu:\n",
      "\n",
      "Nic się nie stało złego.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Ach!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Nic złego.\n",
      "\n",
      "Wszystko zrobiłem dla ciebie jedynie,\n",
      "\n",
      "80\n",
      "Dla ciebie, droga, dla ciebie, ma córko!\n",
      "\n",
      "Ty nie wiesz jeszcze, kim jesteś; ty nie wiesz,\n",
      "\n",
      "Skąd ja pochodzę; nie wiesz, żem jest więcej\n",
      "\n",
      "Niźli Prospero, pan ubogiej celi\n",
      "\n",
      "I nie bogatszy twój ojciec.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "85\n",
      "Znać więcej\n",
      "\n",
      "Nigdy w mej duszy nie postała żądza.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Czas teraz, żebym powiedział ci więcej.\n",
      "\n",
      "Dopomóż zdjąć mi odzież czarnoksięską.\n",
      "\n",
      "Składa płaszcz.\n",
      "\n",
      "90\n",
      "Spocznij, ma sztuko. — Pociesz się, łzy otrzyj!\n",
      "\n",
      "Straszne rozbicie, które w twoim sercu\n",
      "\n",
      "Wszystkie potęgi litości zbudziło,\n",
      "\n",
      "Tak mądrze moją sztuką urządziłem,\n",
      "\n",
      "Że ani jedna nie zginęła dusza,\n",
      "\n",
      "95\n",
      "Nie, że nie zginął włosek nawet jeden\n",
      "\n",
      "Z istot na statku, których pośród burzy\n",
      "\n",
      "Krzyki słyszałaś, widziałaś tonięcie.\n",
      "\n",
      "Siądź przy mnie; czas już, byś poznała więcej.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Kto jestem, nieraz rozpoczętą powieść\n",
      "\n",
      "100\n",
      "Urwałeś nagle, a wszystkie pytania\n",
      "\n",
      "Zbywałeś słowem: czekaj, nie czas jeszcze.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Przyszła na koniec stanowcza godzina;\n",
      "\n",
      "Otwórz więc uszy i słuchaj mnie pilnie.\n",
      "\n",
      "Czy pomnisz czasy, które poprzedziły\n",
      "\n",
      "105\n",
      "Dzień, w którym cicha przyjęła nas cela?\n",
      "\n",
      "Wątpię, bo wtedy i lat trzech nie miałaś.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Książka, którą czytasz, powstała dzięki darowiznom i dotacjom. Biblioteka potrzebuje stałego wsparcia. Tylko czytelnicy, tacy jak Ty, mogą uratować Wolne Lektury.\n",
      "\n",
      "107\n",
      "Pamiętam, ojcze.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Ale co pamiętasz?\n",
      "\n",
      "Czyli dom inny, czy inne osoby?\n",
      "\n",
      "110\n",
      "Powiedz mi obraz, który w twej pamięci\n",
      "\n",
      "Przetrwał aż dotąd.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Wszystko to dalekie\n",
      "\n",
      "I jak sen raczej niźli rzeczywistość,\n",
      "\n",
      "Za którą pamięć moja by ręczyła.\n",
      "\n",
      "115\n",
      "Miałamli[6] kiedy pięć lub sześć służebnic?\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Miałaś i więcej. Lecz jakże w twej duszy\n",
      "\n",
      "Obraz ten przetrwał? Mów, co widzisz więcej\n",
      "\n",
      "Na tle zamglonym, na przepaściach czasu?\n",
      "\n",
      "Gdy pomnisz rzeczy przed twym tu przybyciem,\n",
      "\n",
      "120\n",
      "Więc i przybycie nasze tu pamiętasz.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "121\n",
      "Nie.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Lat dwanaście, lat temu dwanaście\n",
      "\n",
      "Ojciec twój księciem był Mediolanu[7],\n",
      "\n",
      "Możnym był panem.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "125\n",
      "Nie jestżeś[8] mym ojcem?\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Wszystkich cnót obraz, święta matka twoja\n",
      "\n",
      "Mówiła, żeś jest mą córką; twój ojciec\n",
      "\n",
      "W Mediolanie potężnym był księciem;\n",
      "\n",
      "A córka księcia, jedyna dziedziczka,\n",
      "\n",
      "130\n",
      "Z gorszego domu nie wywodzi rodu.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "O, Boże! Jakaż wygnała nas zbrodnia,\n",
      "\n",
      "Albo czy było to błogosławieństwem?\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Jedno i drugie. Wygnała nas zbrodnia,\n",
      "\n",
      "Błogosławieństwo przywiodło nas tutaj.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "135\n",
      "Serce się krwawi na myśl o boleściach,\n",
      "\n",
      "Których przyczyną byłam, choć ich pamięć\n",
      "\n",
      "Już się zatarła. Proszę cię, mów dalej.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Mój brat a stryj twój, nazwiskiem Antonio\n",
      "\n",
      "(Patrz na występne brata wiarołomstwo),\n",
      "\n",
      "140\n",
      "Któregom kochał nad wszystko po tobie,\n",
      "\n",
      "Brat ten z mej woli moim rządził księstwem,\n",
      "\n",
      "Pierwszym godnością pomiędzy księstwami,\n",
      "\n",
      "Jak pośród książąt pierwszym był Prospero;\n",
      "\n",
      "Nikt w wyzwolonych sztukach mi nie sprostał,\n",
      "\n",
      "145\n",
      "Bo ku nim całą obróciłem pilność,\n",
      "\n",
      "Rządzenia ciężar zwaliłem na brata\n",
      "\n",
      "I byłem obcy dzielnic moich sprawom,\n",
      "\n",
      "Tajemnych nauk odurzony szałem.\n",
      "\n",
      "Twój stryj fałszywy — czy słuchasz?\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "150\n",
      "Najbaczniej.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Gdy poznał sztukę, jak prośby przyjmować,\n",
      "\n",
      "Jak je odrzucać, kogo wznieść nad drugich,\n",
      "\n",
      "A kogo w zbytnim hamować zapędzie,\n",
      "\n",
      "Lub nowych dworzan otoczył się kołem,\n",
      "\n",
      "155\n",
      "Lub zmienił dawnych sług moich uczucia,\n",
      "\n",
      "Bo kluczem władzy wszystkie w kraju serca\n",
      "\n",
      "Po woli ucha swojego nastroił,\n",
      "\n",
      "Był bluszczem, który skrył pień mój książęcy,\n",
      "\n",
      "Jego zieloność wyssał. — Ty nie słuchasz.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "160\n",
      "O, słucham, ojcze!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Jesteś pewien, że przeczytałeś już wszystkie pozycje, które znajdują się w naszej bibliotece? Pomóż nam sprawić, żeby nie zabrakło Ci nowych lektur. Wesprzyj Wolne Lektury!\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "\n",
      "Proszę cię, uważaj.\n",
      "\n",
      "Gdym ja, niepomny świata interesów,\n",
      "\n",
      "Cały się oddał ulepszeniu myśli,\n",
      "\n",
      "Sztuce, co gdyby mniej była tajemną,\n",
      "\n",
      "165\n",
      "Nad wszystkie tłumu wyższa jest poklaski,\n",
      "\n",
      "W fałszywym bracie zła myśl się ocknęła\n",
      "\n",
      "I ufność moja jak poczciwy ojciec\n",
      "\n",
      "Spłodziła sobie fałsz, wyrodne dziecię,\n",
      "\n",
      "Fałsz tak niezmierny, jak ma była ufność,\n",
      "\n",
      "170\n",
      "To jest, wyznaję, bez kresu i granic.\n",
      "\n",
      "On, będąc panem nie tylko dochodów,\n",
      "\n",
      "Ale i wszystkich praw moich książęcych,\n",
      "\n",
      "Podobny kłamcy, który sam się zwodzi,\n",
      "\n",
      "W końcu i pamięć swą do grzechu wciąga,\n",
      "\n",
      "175\n",
      "I własnym kłamstwom wierzy — on uwierzył,\n",
      "\n",
      "Że był książęciem, nie mym namiestnikiem,\n",
      "\n",
      "Nie wykonawcą praw i przywilejów,\n",
      "\n",
      "Zewnętrznych znamion mojego wszechwładztwa.\n",
      "\n",
      "Z dniem każdym chciwszy — lecz ty mnie nie słuchasz.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "180\n",
      "Powieść twa zdolna głuchego wyleczyć.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "By znieść przegrodę między swoją rolą,\n",
      "\n",
      "A tym, co w moim przedstawiał imieniu,\n",
      "\n",
      "Zamierzył władzę i tytuł przywłaszczyć.\n",
      "\n",
      "Dość wielkim państwem książki były dla mnie;\n",
      "\n",
      "185\n",
      "Nie byłem zdolny, dworakom powtarzał,\n",
      "\n",
      "Nie byłem zdolny do światowych rządów.\n",
      "\n",
      "Spragniony władzy, z królem Neapolu\n",
      "\n",
      "Traktat zawiera, lenność mu przysięga,\n",
      "\n",
      "Przyrzeka haracz, swą książęcą mitrę\n",
      "\n",
      "190\n",
      "Królewskiej jego poddaje koronie;\n",
      "\n",
      "Niezgięty dotąd biedny Mediolan\n",
      "\n",
      "Do podłej służby dumne ugiął czoło.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "193\n",
      "Boże!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Warunków posłuchaj i skutków,\n",
      "\n",
      "195\n",
      "I powiedz potem, czy mógł być mi bratem.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Byłoby grzechem źle sądzić o babce:\n",
      "\n",
      "Szlachetne łona złych rodziły synów.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Słuchaj warunków. Wróg mój zastarzały,\n",
      "\n",
      "Król Neapolu, przyjmuje ofiarę,\n",
      "\n",
      "200\n",
      "Za roczny haracz i za lenną służbę\n",
      "\n",
      "Przyrzeka z księstwa mnie i moich wygnać,\n",
      "\n",
      "Wszystkie honory, piękny Mediolan\n",
      "\n",
      "Na brata przenieść. Zdrajców zebrał wojsko,\n",
      "\n",
      "A pewnej nocy do czynu wybranej\n",
      "\n",
      "205\n",
      "Antonio bramy miasta mu otworzył\n",
      "\n",
      "I śród ciemności grobowej siepacze\n",
      "\n",
      "I mnie, i ciebie płaczącą unieśli.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Co za niedola! Łez tamtych niepomna,\n",
      "\n",
      "Zapłaczę teraz; na samo wspomnienie\n",
      "\n",
      "210\n",
      "Łzy mi się kręcą.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Słuchaj jeszcze chwilę,\n",
      "\n",
      "A wnet przyjdziemy do sprawy obecnej,\n",
      "\n",
      "Bez której cała byłaby ta powieść\n",
      "\n",
      "Gadką bez celu.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "215\n",
      "Dlaczegoż siepacze\n",
      "\n",
      "W złej nas godzinie nie zamordowali?\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Powieść nasuwa słuszne to pytanie.\n",
      "\n",
      "Droga, nie śmieli (lud mnie nazbyt kochał)\n",
      "\n",
      "Krwawej pieczęci na czynach swych wybić;\n",
      "\n",
      "220\n",
      "Złe cele farbą nawiedli piękniejszą.\n",
      "\n",
      "By skończyć, śpiesznie wiedli nas do łodzi,\n",
      "\n",
      "A o mil kilka czekał na nas statek\n",
      "\n",
      "Bez lin, bez masztów, spróchniały, przegniły,\n",
      "\n",
      "Szczury go nawet opuściły z trwogi.\n",
      "\n",
      "225\n",
      "Tam bez litości rzucili nas dwoje,\n",
      "\n",
      "Abyśmy z morzem, co groźnie ryczało,\n",
      "\n",
      "Wspólnie jęczeli, wzdychali z wiatrami,\n",
      "\n",
      "Które westchnieniem nam odpowiadały,\n",
      "\n",
      "Współczucia pełne na zgubę nas niosły.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "230\n",
      "Iluż ci smutków byłam wtedy źródłem!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "O, cherubinie, ty mnie ocaliłaś!\n",
      "\n",
      "Gdy mi z ócz słone krople w morze ciekły,\n",
      "\n",
      "Kiedym rozpaczał, tyś się uśmiechała\n",
      "\n",
      "Natchniona siłą z wysokiego nieba,\n",
      "\n",
      "235\n",
      "Tyś we mnie męstwo wskrzesiła mdlejące\n",
      "\n",
      "Że mogłem śmiało z przeciwnością walczyć.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Jakże do lądu zdołaliśmy dobić?\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "O, tylko cudem bożej opatrzności.\n",
      "\n",
      "Gonzalo, szlachcic neapolitański,\n",
      "\n",
      "240\n",
      "Do wykonania zleceń tych wybrany,\n",
      "\n",
      "Dał nam przez litość trochę świeżej wody,\n",
      "\n",
      "Trochę żywności, bielizny, odzieży\n",
      "\n",
      "I sprzętów wielkiej później dla nas ceny.\n",
      "\n",
      "Wiedząc, jak książki kochałem, uprzejmie\n",
      "\n",
      "245\n",
      "Dorzucił tomy z mej biblioteki[9],\n",
      "\n",
      "Co mi są droższe nad stracone księstwo.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "O, gdybym mogła zobaczyć go kiedy!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "A teraz słuchaj utrapień mych końca.\n",
      "\n",
      "Tu, na tej wyspie dobiliśmy lądu.\n",
      "\n",
      "250\n",
      "Tu z mej nauki zbierałaś, Mirando,\n",
      "\n",
      "Lepsze owoce od innych księżniczek,\n",
      "\n",
      "Którym czas zbiega na pustej nauce,\n",
      "\n",
      "Pod okiem mistrzów mniej ode mnie bacznych.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Boże ci zapłać za twoje starania!\n",
      "\n",
      "255\n",
      "Lecz teraz, ojcze, powiedz mi przyczynę\n",
      "\n",
      "(Bo myśl ta ciągle duszę moją dręczy),\n",
      "\n",
      "Dla której straszną burzę wywołałeś.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Dziwnym zrządzeniem, opatrzna Fortuna,\n",
      "\n",
      "Orędowniczka moja dziś łaskawa,\n",
      "\n",
      "260\n",
      "Wszystkich mych wrogów przygnała do wyspy.\n",
      "\n",
      "Jam sztuką moją zbadał, że mój zenit\n",
      "\n",
      "Stoi pod wpływem gwiazdy pomyślności;\n",
      "\n",
      "Jeśli dziś chybię pomyślnego wpływu,\n",
      "\n",
      "Nadzieje nasze zmarnieją na wieki.\n",
      "\n",
      "265\n",
      "Lecz dosyć pytań. Widzę, sen cię zmorzył,\n",
      "\n",
      "Sen dobroczynny — poddaj mu się chętnie.\n",
      "\n",
      "(Miranda zasypia)\n",
      "\n",
      "Przybywaj sługo! Jestem już gotowy.\n",
      "\n",
      "Przyjdź, Arielu[10]!\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Wchodząc.\n",
      "270\n",
      "Witaj, wielki mistrzu!\n",
      "\n",
      "Witaj! Przybiegam wolę twoją spełnić,\n",
      "\n",
      "Latać lub pływać, lub w ogniu się nurzać,\n",
      "\n",
      "Lub po strzępionych chmurach jeździć; rozkaż,\n",
      "\n",
      "Wykona Ariel.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "275\n",
      "Czyś ostatnią burzę\n",
      "\n",
      "Wedle rozkazu do słowa wykonał?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Co do litery. Na okręt królewski\n",
      "\n",
      "Wpadłem i zaraz to z sztaby, to z boków,\n",
      "\n",
      "To na pokładzie, po wszystkich kajutach\n",
      "\n",
      "280\n",
      "Ciskałem płomień; czasem się rozpadłem\n",
      "\n",
      "Na wiele drobnych i chwiejnych płomyków,\n",
      "\n",
      "Na żaglach, masztach gorzałem złowieszczo,\n",
      "\n",
      "Tom w jedno znowu zbiegał się ognisko:\n",
      "\n",
      "Błyski Jowisza, straszne poprzedniki\n",
      "\n",
      "285\n",
      "Grzmotów, nie chybsze[11] są ni polotniejsze.\n",
      "\n",
      "Zda się, że ogień i siarczane trzaski\n",
      "\n",
      "Tron oblegają potężny Neptuna,\n",
      "\n",
      "Że od nich jego drżą potężne fale\n",
      "\n",
      "I sam się trójząb w ręku jego chwieje.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "290\n",
      "Dobry mój duchu, kto miał dosyć serca,\n",
      "\n",
      "By w tym zamęcie rozumu nie stracił?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Febrę szaleństwa każda czuła dusza,\n",
      "\n",
      "Rozpacz do dziwnych prowadziła czynów.\n",
      "\n",
      "Wszyscy prócz majtków skoczyli do fali\n",
      "\n",
      "295\n",
      "Ze statku moim ogniem płonącego.\n",
      "\n",
      "Z włosem jak gdyby trzcina najeżonym\n",
      "\n",
      "Pierwszy się rzucił syn króla, Ferdynand;\n",
      "\n",
      "«Piekło — zawołał — próżne jest na teraz,\n",
      "\n",
      "A wszystkie diabły zbiegły na nasz okręt».\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "300\n",
      "Kochany duchu, czy brzeg był daleki?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "O kroków kilka.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Czyś wszystkich ocalił?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "I włosek jeden śród burzy nie przepadł.\n",
      "\n",
      "Odzienie, co ich niosło pośród fali,\n",
      "\n",
      "305\n",
      "Nie ma i plamki, świeższe jest niż przódy.\n",
      "\n",
      "Jak chciałeś, błądzą kupkami po wyspie;\n",
      "\n",
      "Tylkom Fernanda samotnie zostawił.\n",
      "\n",
      "Powietrze teraz studzi westchnieniami,\n",
      "\n",
      "A siedząc w dzikim wyspy tej zakątku,\n",
      "\n",
      "310\n",
      "W bolesnych myślach ręce tak załamał.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Coś z żeglarzami i okrętem zrobił?\n",
      "\n",
      "Co z resztą floty?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Króla okręt stoi\n",
      "\n",
      "W bezpiecznym porcie, w głębokiej przystani,\n",
      "\n",
      "315\n",
      "Gdzie o północy raz mnie wywołałeś,\n",
      "\n",
      "Bym do Bermudów wiecznie kołatanych\n",
      "\n",
      "Bieżał[12] po rosę: tam okręt ukryłem.\n",
      "\n",
      "Wszystkich zebranych pod pokładem majtków,\n",
      "\n",
      "Potęgą czarów i poprzednią pracą,\n",
      "\n",
      "320\n",
      "W śnie pogrążyłem. Wszystkie inne statki\n",
      "\n",
      "Rozsiane wiatrem zebrały się znowu\n",
      "\n",
      "I po bałwanach Śródziemnego Morza\n",
      "\n",
      "Płyną z boleścią ku Neapolowi,\n",
      "\n",
      "Pewne, że okręt widziały rozbity\n",
      "\n",
      "325\n",
      "I śmierć dostojnej królewskiej osoby.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Spełniłeś rozkaz; lecz nie na tym koniec.\n",
      "\n",
      "Która godzina?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Południe minęło.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Już blisko drugiej. Odtąd aż do szóstej\n",
      "\n",
      "330\n",
      "Czas dla nas obu droższy jest nad wszystko.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Nowa znów praca? Kiedy mnie tak dręczysz,\n",
      "\n",
      "Pamiętaj także na twe obietnice\n",
      "\n",
      "Niedotrzymane.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Co fochy te znaczą?\n",
      "\n",
      "335\n",
      "Czegóż się możesz domagać?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Wolności.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Nim czas się spełni? Dość tego!\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Pamiętaj,\n",
      "\n",
      "Żem mnogie, ważne oddał ci usługi;\n",
      "\n",
      "340\n",
      "Żem ci nie kłamał, nigdy cię nie zawiódł,\n",
      "\n",
      "Służył bez szemrań, bez gniewu; przyrzekłeś\n",
      "\n",
      "Rok jeden ująć.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Czy więc zapomniałeś,\n",
      "\n",
      "Z jakich męczarni cię wyswobodziłem?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "345\n",
      "Nie.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Zapomniałeś. Myślisz, że rzecz wielka\n",
      "\n",
      "Po szlamie słonych głębin się przechodzić,\n",
      "\n",
      "Na ostrym wietrze północnym żeglować\n",
      "\n",
      "Albo pracować dla mnie w żyłach ziemi,\n",
      "\n",
      "350\n",
      "Gdy mróz je zetnie.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Nie, panie, nie myślę.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Kłamiesz, złośliwcze! Czy więc zapomniałeś\n",
      "\n",
      "Szpetnej Sykoraks, groźnej czarownicy,\n",
      "\n",
      "Z lat i zazdrości na obręcz wygiętej?\n",
      "\n",
      "355\n",
      "Czy zapomniałeś?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Nie, nie!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Zapomniałeś.\n",
      "\n",
      "Gdzie się rodziła? Odpowiedz.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "W Algierze.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "360\n",
      "A, czy tak? Dobrze. Skoro zapominasz,\n",
      "\n",
      "Czym byłeś dawniej, ja ci raz na miesiąc\n",
      "\n",
      "Przypomnieć muszę. Przeklęta Sykoraks\n",
      "\n",
      "Za mnogie zbrodnie, za okrutne czary,\n",
      "\n",
      "O których słyszeć nie można bez zgrozy,\n",
      "\n",
      "365\n",
      "Była wygnaną; sąd jednak łaskawy\n",
      "\n",
      "Za czyn jedyny darował jej życie.\n",
      "\n",
      "Czy prawda?\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Prawda.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Ta więc czarownica\n",
      "\n",
      "370\n",
      "Niebieskooka, w ciąży pod tę porę,\n",
      "\n",
      "Tutaj przez majtków była porzucona.\n",
      "\n",
      "Ty, sam wyznajesz, byłeś na jej służbie,\n",
      "\n",
      "Lecz jak duch wyższych, szlachetniejszych uczuć\n",
      "\n",
      "Nie chciałeś pełnić obrzydłych rozkazów,\n",
      "\n",
      "375\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Za co w wściekłości nieznającej granic,\n",
      "\n",
      "Z pomocą innych sług swoich silniejszych\n",
      "\n",
      "Wszczepiła ciebie w rozłupaną sosnę,\n",
      "\n",
      "Gdzie uwięziony żyłeś śród boleści\n",
      "\n",
      "Przez lat dwanaście; gdy potem umarła,\n",
      "\n",
      "380\n",
      "Zostałeś więźniem, a twoje westchnienia\n",
      "\n",
      "Wciąż było słychać jak młyńskich kół łoskot.\n",
      "\n",
      "Podówczas żadna jeszcze ludzka postać\n",
      "\n",
      "Samotnej wyspy nie rozpromieniła\n",
      "\n",
      "Prócz dziecka, które wylęgło się tutaj,\n",
      "\n",
      "385\n",
      "Płód czarownicy, piegowate szczenię.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Syn jej, Kaliban.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "On sam, ciasna głowo,\n",
      "\n",
      "Syn jej, Kaliban, dzisiaj mój niewolnik.\n",
      "\n",
      "Wiesz, w jak okrutnej znalazłem cię doli,\n",
      "\n",
      "390\n",
      "Jęki twe litość budziły w niedźwiedziach\n",
      "\n",
      "I wilki wyły na krzyk twej boleści.\n",
      "\n",
      "Były to męki potępieńca godne;\n",
      "\n",
      "Wybawić z nich cię nie mogła Sykoraks.\n",
      "\n",
      "Lecz gdy przybyłem, kiedym cię usłyszał,\n",
      "\n",
      "395\n",
      "Rozdarłem sosnę, wróciłem ci wolność\n",
      "\n",
      "Przez moją sztukę.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Dziękuję ci, panie.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Jeśli raz jeszcze szemrać się odważysz,\n",
      "\n",
      "W dębu sękate wbiję cię wnętrzności,\n",
      "\n",
      "400\n",
      "Żebyś w nich znowu przeżył zim dwanaście.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Przebacz mi; chętnie na twoje rozkazy\n",
      "\n",
      "Wypełnię służbę posłusznego ducha.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Zrób to, a wolność za dwa dni ci wrócę.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Co więc mam robić? Powiedz, co mam robić?\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "405\n",
      "Idź, nimfy morskiej weź na siebie postać,\n",
      "\n",
      "Bądź niewidzialny dla każdej źrenicy,\n",
      "\n",
      "Prócz mej i twojej. Idź, przybierz tę postać\n",
      "\n",
      "I wracaj do mnie; idź, a spiesz się tylko!\n",
      "\n",
      "(Ariel wychodzi)\n",
      "\n",
      "410\n",
      "Obudź się, droga! Obudź! Dosyć spałaś.\n",
      "\n",
      "Obudź się, droga!\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Dziwy twej powieści\n",
      "\n",
      "Sen ciężki na me sprowadziły oczy.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Obudź się teraz, a pójdziemy razem\n",
      "\n",
      "415\n",
      "Do Kalibana, co na słowa nasze\n",
      "\n",
      "Nigdy nam wdzięcznej nie dał odpowiedzi.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Nie mogę patrzeć na niego bez grozy.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Ale potrzebna dla nas jego służba.\n",
      "\n",
      "On ogień pali, on przynosi drzewo,\n",
      "\n",
      "420\n",
      "Pełni rozkazy. Hej tam! Kalibanie!\n",
      "\n",
      "Hej, niewolniku!\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "(za sceną)\n",
      "Nie brak w domu drzewa.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Wyjdź tu, powtarzam; jest inna robota.\n",
      "\n",
      "Wyjdź, ciężki żółwiu! Wyjdź mi tu natychmiast!\n",
      "\n",
      "425\n",
      "(wchodzi Ariel w postaci nimfy wodnej)\n",
      "\n",
      "Piękne zjawisko! Lotny Arielu,\n",
      "\n",
      "Słuchaj, coć powiem (mówi mu do ucha).\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Stanie się, jak pragniesz.\n",
      "\n",
      "Wychodzi.\n",
      "PROSPERO\n",
      "Ty niewolniku, przez samego diabła\n",
      "\n",
      "430\n",
      "Na twej złej maci poczęty, wyjdź prędzej!\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Wchodząc.\n",
      "Rosa trująca jak ta, co ją matka\n",
      "\n",
      "Z gnijących bagien kruczym miotła piórem,\n",
      "\n",
      "Niech spadnie na was! Złe wiatry wrzodami\n",
      "\n",
      "Niech was owieją!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "435\n",
      "Na słów tych zapłatę\n",
      "\n",
      "Tej nocy pewnych spodziewaj się kurczów,\n",
      "\n",
      "Tej nocy kolka oddech ci zatrzyma\n",
      "\n",
      "I jeże całą noc pracować będą,\n",
      "\n",
      "A od ich kolców tak będziesz pokłuty,\n",
      "\n",
      "440\n",
      "Jak dzienie plastru, a każde ukłucie\n",
      "\n",
      "Sroższe od pszczoły, co je ulepiła.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Jeść przecie muszę. Wyspa ta jest moją\n",
      "\n",
      "Po mojej matce; ty mi ją wydarłeś.\n",
      "\n",
      "Kiedyś tu przybył, jak żeś mi pochlebiał,\n",
      "\n",
      "445\n",
      "Szanował, dawał wodę z jagodami,\n",
      "\n",
      "Ty mnie uczyłeś, jak trzeba nazywać\n",
      "\n",
      "I wielkie światło, i małe światełko,\n",
      "\n",
      "Które się palą we dnie lub śród nocy.\n",
      "\n",
      "A jam cię kochał; ja ci pokazałem\n",
      "\n",
      "450\n",
      "Źródła wód świeżych, bagna, grunt jałowy,\n",
      "\n",
      "Grunt urodzajny; niech przepadnę za to!\n",
      "\n",
      "Czary mej matki, żaby, nietoperze,\n",
      "\n",
      "Wszelkie robactwo niechaj was obsiądzie!\n",
      "\n",
      "Jestem jedynym waszym niewolnikiem,\n",
      "\n",
      "455\n",
      "Ja, co przód byłem własnym moim królem.\n",
      "\n",
      "Na chlew tę twardą daliście mi skałę,\n",
      "\n",
      "A resztę wyspy na własność zabrali.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Nikczemny kłamco, podły niewolniku.\n",
      "\n",
      "Głuchy na dobroć, a na chłostę czuły,\n",
      "\n",
      "460\n",
      "Z ludzką dobrocią mimo twej szkarady\n",
      "\n",
      "Naprzód do mojej groty cię przyjąłem,\n",
      "\n",
      "Pókiś zuchwale targnąć się nie ważył\n",
      "\n",
      "Na czysty honor mojego dziecięcia.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Ha, co za szkoda, że się to nie stało!\n",
      "\n",
      "465\n",
      "Bez twoich przeszkód zaludniłbym wyspę\n",
      "\n",
      "Kalibanami.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Obrzydły nędzniku,\n",
      "\n",
      "Na którym dobroć piętna nie zostawia,\n",
      "\n",
      "Lecz w którym każda przyjmuje się zbrodnia,\n",
      "\n",
      "470\n",
      "Ja cię przez litość mówić nauczyłem,\n",
      "\n",
      "Co dzień zwiększałem wiedzy twojej skarby,\n",
      "\n",
      "Gdy przód[13] wyrazić uczuć twych niezdolny\n",
      "\n",
      "Paplałeś niby nierozumne bydlę;\n",
      "\n",
      "Jam ci dał słowa, żebyś mógł objawić\n",
      "\n",
      "475\n",
      "Myśli przeze mnie w duszy twej zbudzone.\n",
      "\n",
      "Lecz ród twój podły, mimo nauk moich,\n",
      "\n",
      "Zawsze coś w sobie takiego zachował,\n",
      "\n",
      "Czego nie mogą lepsze znieść natury;\n",
      "\n",
      "Więc sprawiedliwie zamknąłem cię w skale,\n",
      "\n",
      "480\n",
      "Boś cięższej kary niż więzienie godny.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Mowę mi dałeś; cała z tego korzyść,\n",
      "\n",
      "Że kląć dziś mogę; niech za to na ciebie\n",
      "\n",
      "Zaraza padnie, że mi dałeś mowę!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Precz, czarownicy nasienie, po drzewo!\n",
      "\n",
      "485\n",
      "A radzę, spiesz się, nie brak dziś roboty.\n",
      "\n",
      "Wzruszasz ramiona? Jeśli me rozkazy\n",
      "\n",
      "Niechętnie albo niedbale wykonasz,\n",
      "\n",
      "Tak kości twoje kurczami połamię,\n",
      "\n",
      "Że na twe ryki bólem wywołane\n",
      "\n",
      "490\n",
      "Dzikie zwierzęta zadrżą.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "O, nie, błagam!\n",
      "\n",
      "(na stronie) Muszę go słuchać. Jego sztuk potęga\n",
      "\n",
      "Boga mej matki nawet, Setebosa,\n",
      "\n",
      "Podbić jest w stanie.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "495\n",
      "Więc precz niewolniku!\n",
      "\n",
      "Wychodzi Kaliban — Wchodzi Ariel niewidzialny, gra i śpiewa, za nim Ferdynand.\n",
      "ARIEL\n",
      "(śpiewa)\n",
      "Za mną, za mną, na żwir złoty!\n",
      "\n",
      "Posplatajcie wasze dłonie!\n",
      "\n",
      "Gdy całunki, gdy pieszczoty\n",
      "\n",
      "Ukołyszą morskie tonie,\n",
      "\n",
      "500\n",
      "Suńcie po nich krok wesoły,\n",
      "\n",
      "I zanućcie ze mną społy[14].\n",
      "\n",
      "Chór\n",
      "(w różnych stronach)\n",
      "Cicho, cicho! Wau, wau!\n",
      "\n",
      "Słychać czujnych psów szczekanie!\n",
      "\n",
      "Wau, wau!\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "505\n",
      "Wiatr do uszu mych przywiewa\n",
      "\n",
      "Pieśń, co butny kogut śpiewa,\n",
      "\n",
      "Hymn poranny: kukuryku!\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Skąd ta muzyka? Z ziemi czy z powietrza?\n",
      "\n",
      "Wszystko ucichło. O, pewno te pieśni\n",
      "\n",
      "510\n",
      "Jakiemu bogu wyspy towarzyszą.\n",
      "\n",
      "Gdym opłakiwał śmierć ojca na brzegu,\n",
      "\n",
      "Pieśń ta na wodach łagodnie zabrzmiała,\n",
      "\n",
      "Ukołysała me łzy i wód wściekłość.\n",
      "\n",
      "Szedłem, gdzie słodkie ciągnęły mnie tony,\n",
      "\n",
      "515\n",
      "Lecz pieśń przebrzmiała. Nie, znów się poczyna.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "(śpiewa)\n",
      "Ojca morskie tulą fale;\n",
      "\n",
      "Z kości jego są korale,\n",
      "\n",
      "Perła lśni, gdzie oko było;\n",
      "\n",
      "Każda cząstka jego ciała\n",
      "\n",
      "520\n",
      "W drogi klejnot się przebrała\n",
      "\n",
      "Oceanu dziwną siłą.\n",
      "\n",
      "Nimf pogrzebny słyszysz dzwon?\n",
      "\n",
      "CHÓR\n",
      "Dyn, don!\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Ha, czy słyszysz, don, dyn, don!\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "525\n",
      "Pieśń przypomina bolesną śmierć ojca.\n",
      "\n",
      "Nie z ludzkich piersi, ni z ziemi wyrosły\n",
      "\n",
      "Pieśni te czyste; brzmią teraz nade mną.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "(do Mirandy)\n",
      "Podnieś strzępioną twoich ócz zasłonę,\n",
      "\n",
      "Powiedz, co widzisz?\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "530\n",
      "Co widzę? Duch jakiś.\n",
      "\n",
      "Boże, jak wodzi dokoła oczami!\n",
      "\n",
      "Jak piękna postać! Ach, to duch być musi!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Nie, moja córko; on je, śpi, ma zmysły\n",
      "\n",
      "Naszym podobne. Młodzian ten przed chwilą\n",
      "\n",
      "535\n",
      "Był na okręcie, a gdyby mu twarzy\n",
      "\n",
      "Ten rak piękności, smutek nie oszpecił,\n",
      "\n",
      "Mogłabyś piękną nazwać go istotą.\n",
      "\n",
      "Teraz zgubionych szuka towarzyszy.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "To bóstwo jakieś zstąpiło na ziemię:\n",
      "\n",
      "540\n",
      "Nic piękniejszego nie widziałam jeszcze.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "(na stronie)\n",
      "Wszystko, jak widzę, po mej idzie myśli.\n",
      "\n",
      "Za dwa dni, duchu, wolność ci powrócę.\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "(spostrzegając Mirandę)\n",
      "Ach, to bogini, której pieśń nucono!\n",
      "\n",
      "O, powiedz, jestżeś[15] wyspy tej mieszkanką?\n",
      "\n",
      "545\n",
      "O, daj mi, proszę, daj mi dobrą radę,\n",
      "\n",
      "Jak na tej wyspie postępować trzeba.\n",
      "\n",
      "Ale ze wszystkich prośba ma najpierwsza,\n",
      "\n",
      "Chociaż ostatnia w słowach, jest: o cudzie,\n",
      "\n",
      "Jestżeś dziewicą?\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "550\n",
      "Nie, cudem nie jestem,\n",
      "\n",
      "Jestem dziewicą.\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "O, potężny Boże!\n",
      "\n",
      "Mój język! Z ludzi, co się nim tłumaczą,\n",
      "\n",
      "Byłbym najpierwszy, gdybym był w mej ziemi.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "555\n",
      "Jak to najpierwszy? A czym byłbyś, proszę,\n",
      "\n",
      "Gdyby cię słyszał władca Neapolu?\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Biednym śmiertelnym, jak nim jestem teraz,\n",
      "\n",
      "Gdy z zadziwieniem pytań twoich słucham.\n",
      "\n",
      "Król Neapolu słyszy moje słowa,\n",
      "\n",
      "560\n",
      "Dlatego płaczę: ja tym królem jestem,\n",
      "\n",
      "Ja, którym łzami zalaną źrenicą\n",
      "\n",
      "Widział rozbicie króla, mego ojca.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Ach!\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "On, dwór jego i z dostojnym synem\n",
      "\n",
      "565\n",
      "Mediolanu książę, zatonęli.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "(na stronie)\n",
      "Książę ten, z swoją dostojniejszą córką,\n",
      "\n",
      "Łatwo by mogli słowom twym zaprzeczyć,\n",
      "\n",
      "Gdyby czas nadszedł. Przy pierwszym spotkaniu\n",
      "\n",
      "Wzrok się ich zmierzył. Piękny Arielu,\n",
      "\n",
      "570\n",
      "Będziesz mi wolny. — Słowo, dobry panie,\n",
      "\n",
      "Bo mi się zdaje, że sam sobie szkodzisz.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Skąd ta surowość w słowach mego ojca?\n",
      "\n",
      "To trzeci człowiek, którego spostrzegam,\n",
      "\n",
      "Pierwszy, za którym wzdycham. O, litości,\n",
      "\n",
      "575\n",
      "Na moją stronę nakłoń myśli ojca!\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Jeśliś dziewicą, a twe serce wolne,\n",
      "\n",
      "Ja cię królową zrobię Neapolu.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Powoli, panie; jeszcze tylko słowo.\n",
      "\n",
      "(na stronie) Jedno już, widzę, w drugiego moc wpadło.\n",
      "\n",
      "580\n",
      "Ale utrudnić muszę łatwą sprawę:\n",
      "\n",
      "Tanie zwycięstwo tanią robi zdobycz.\n",
      "\n",
      "(głośno) Słowo; idź za mną, słuchaj mych rozkazów.\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "\n",
      "Przywłaszczasz tytuł, który nie jest twoim,\n",
      "\n",
      "Jak szpieg przybyłeś, by mi wydrzeć wyspę,\n",
      "\n",
      "585\n",
      "Mnie, dziś jej panu.\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Nie, jak jestem mężem.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Złe w takiej mieszkać nie może świątyni.\n",
      "\n",
      "Gdyby dom taki zły duch opanował,\n",
      "\n",
      "Anioł z pięknego wygna go mieszkania.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "590\n",
      "Nie błagaj za nim, to zdrajca. (do Ferdynanda) Idź za mną!\n",
      "\n",
      "Kark twój i nogi w jedne więzy ujmę.\n",
      "\n",
      "Twoim napojem morska będzie woda,\n",
      "\n",
      "Pokarmem muszle strumieni, korzonki,\n",
      "\n",
      "Łupiny, w których żołędzina drzymie.\n",
      "\n",
      "595\n",
      "Za mną!\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Nie, takich nie słucham rozkazów,\n",
      "\n",
      "Póki sił moich wróg mój nie przełamie!\n",
      "\n",
      "Dobywa oręża; czary ruch mu odejmują.\n",
      "MIRANDA\n",
      "Nie bierz go, ojcze, na tak ciężką próbę!\n",
      "\n",
      "Bo choć łagodny, on męża ma serce.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "600\n",
      "Co? Moja pięta rozumu mnie uczy?\n",
      "\n",
      "Schowaj twój oręż, zdrajco, straszysz tylko,\n",
      "\n",
      "Lecz serca nie masz, by śmiało uderzyć,\n",
      "\n",
      "Bo ci sumienie siły odebrało.\n",
      "\n",
      "Porzuć daremną szermierza postawę,\n",
      "\n",
      "605\n",
      "Bo tą laseczką rozbroić cię mogę,\n",
      "\n",
      "Miecz ci wytrącić.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "O, błagam cię, ojcze!\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Precz! Na mej sukni nie wieszaj się darmo.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Zlituj się, ojcze! Ja za niego ręczę.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "610\n",
      "Milcz lub się gniewu mojego obawiaj,\n",
      "\n",
      "Ba, nawet wiecznej mojej nienawiści!\n",
      "\n",
      "Ja kto? Ty bronić pragniesz oszukańca?\n",
      "\n",
      "Myślisz, że nie ma równych mu postaci,\n",
      "\n",
      "Bo tylko jego znasz i Kalibana.\n",
      "\n",
      "615\n",
      "Szalona, on jest Kalibanem tylko\n",
      "\n",
      "Przy ludziach innych, a ludzie ci przy nim\n",
      "\n",
      "Są aniołami.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "To moje uczucia\n",
      "\n",
      "Skromne są, ojcze, i nigdy, nie, nigdy\n",
      "\n",
      "620\n",
      "Nie chcę piękniejszej oglądać postaci.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Dosyć słów próżnych. Za mną! Bądź posłuszny!\n",
      "\n",
      "Nerwy twe znowu do pieluch wróciły,\n",
      "\n",
      "Bez sił są znowu.\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Czuję, prawdę mówisz.\n",
      "\n",
      "625\n",
      "Mój duch związany, jakby we śnie leży.\n",
      "\n",
      "Stratę rodzica, sił mych niedołęstwo,\n",
      "\n",
      "Śmierć mych przyjaciół i groźby człowieka,\n",
      "\n",
      "Który mnie podbił, wszystko chętnie zniosę,\n",
      "\n",
      "Bylem raz na dzień, przez kraty więzienia,\n",
      "\n",
      "630\n",
      "Dziewczę to widział; niechaj resztę ziemi\n",
      "\n",
      "Wolność zamieszka, bo takie więzienie\n",
      "\n",
      "Za świat mi stanie[16].\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "(na stronie)\n",
      "Skutkuje. (głośno) Idź za mną!\n",
      "\n",
      "(na stronie) Dobrześ się sprawił, Arielu! (głośno) Idźmy!\n",
      "\n",
      "635\n",
      "(do Ariela) A teraz słuchaj, co jeszcze masz zrobić!\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Nie trać otuchy; serce mego ojca\n",
      "\n",
      "Od słów jest lepsze, to co teraz robi,\n",
      "\n",
      "Nie jest w naturze jego.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Będziesz wolny,\n",
      "\n",
      "640\n",
      "Jak wiatr na górach, lecz wykonaj wiernie,\n",
      "\n",
      "Co rozkazałem.\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "Wszystko, do litery.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "A teraz, za mną! Nie broń go daremnie.\n",
      "\n",
      "Wychodzą.\n",
      "AKT DRUGI\n",
      "SCENA I\n",
      "Inna część wyspy.\n",
      "Wchodzą: Alonso, Sebastian, Antonio, Gonzalo, Adrian, Francisko i inni.\n",
      "GONZALO\n",
      "Błagam cię, panie, pociesz się, bądź wesół,\n",
      "\n",
      "645\n",
      "Bo wszyscy mamy powód do pociechy;\n",
      "\n",
      "Nad straty nasze ratunek nasz droższy.\n",
      "\n",
      "Spólne jest wielu, co nam łzy wyciska;\n",
      "\n",
      "Dzień nie przeminie, żeby majtków żony,\n",
      "\n",
      "Kupcy i statków kupieckich sternicy\n",
      "\n",
      "650\n",
      "Nie mieli słusznych boleści powodów,\n",
      "\n",
      "Lecz cud prawdziwy jak nasze zbawienie\n",
      "\n",
      "Zobaczy ledwo jeden z miliona[17].\n",
      "\n",
      "Racz więc, o, panie, na twej szali ważyć\n",
      "\n",
      "Smutek z pociechą.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "655\n",
      "Dosyć, przestań na tym.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Jak w zimnej zupie smakuje w pociechach.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Nie tak go łatwo puści pocieszyciel.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Baczność! Dowcipu nakręca już zegar\n",
      "\n",
      "I wnet bić zacznie.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "660\n",
      "Panie!\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Jeden! Liczcie.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Kto smutek każdy, co go spotkał, żywi,\n",
      "\n",
      "Zyskuje tylko —\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Dydka.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "665\n",
      "Wychodzi na dydka, ani wątpliwości. Powiedziałeś lepiej, niż chciałeś.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "666\n",
      "Ty przynajmniej zrozumiałeś rzecz mądrzej, niż myślałem.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "667\n",
      "Dlatego więc, panie —\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "668\n",
      "Co za marnotrawca własnego języka!\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "669\n",
      "Proszę cię, przestań!\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "670\n",
      "Dobrze, skończyłem; a przecie —\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "671\n",
      "Nie skończy.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "672\n",
      "Można by się założyć, kto pierwszy piać zacznie: on czy Adrian.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "673\n",
      "Stary kogut.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "674\n",
      "Kogutek.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "675\n",
      "Zgoda; o co zakład?\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "676\n",
      "O parsk śmiechu.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "677\n",
      "Przyjmuję.\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "678\n",
      "Choć wyspa ta pustą się być zdaje —\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "679\n",
      "Ha, ha, ha!\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "680\n",
      "To i zapłaciłeś przegraną.\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "681\n",
      "Niezamieszkaną, prawie nieprzystępną —\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "682\n",
      "To przecie —\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "683\n",
      "To przecie —\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "684\n",
      "Nie chybił.\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "685\n",
      "Jej klimat musi być łagodny, a czyste i piękne jej powietrze.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "686\n",
      "Piękne powietrze! To rzecz nie lada.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "687\n",
      "A czystość z pięknością mądrze skojarzona.\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "688\n",
      "Wonnym oddechem dmucha tu u nas powietrze.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "689\n",
      "Jakby miało płuca, a do tego przegniłe.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "690\n",
      "Lub jakby je bagna perfumowały.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "691\n",
      "Wszystko tu sprzyja życiu.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "692\n",
      "Brak tylko sposobów do życia.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "693\n",
      "Albo ich wcale nie ma, albo bardzo mało.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "694\n",
      "Jak bujna, świeża wydaje się trawa, jak zielona!\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "695\n",
      "Żółta jak pergamin.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "696\n",
      "Z zieloną gdzieniegdzie cętką.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "697\n",
      "Nie o wiele minął się z prawdą.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "698\n",
      "Bo tylko jej wcale nie widział.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "699\n",
      "Lecz największa wyspy osobliwość, wszelką prawie przechodząca wiarę —\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "700\n",
      "Jak tyle innych gwarantowanych osobliwości.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "701\n",
      "Jest, że nasz ubiór, choć morską wodą przesiąkły, zachował całą swoją barwę i świeżość; woda zamiast poplamić ufarbowała go na nowo.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "702\n",
      "Byle tylko jedna z jego kieszonek mogła przemówić, czy by nie zawołała: kłamiesz!\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "703\n",
      "Albo by schowała jego fałszywe twierdzenia.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "704\n",
      "Zdaje mi się, że suknie nasze tak są świeże teraz, jak były, gdyśmy je wzięli po raz pierwszy w Afryce, na ślub pięknej królewskiej córki Klarybelli z królem tunetańskim.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "705\n",
      "Piękne to było wesele i powrót nasz szczęśliwy.\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "706\n",
      "Nigdy Tunis nie miał tak znakomitej królowej.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "707\n",
      "Nigdy, od czasów wdowy Dydony.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "708\n",
      "Wdowy, daj ją katu! Skądże tu wlazła ta wdowa? Wdowy Dydony!\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "709\n",
      "A cóż byś powiedział, gdyby jeszcze był dodał: wdowiec Eneasz? Nie ma się o co gniewać.\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "710\n",
      "Wdowy Dydony, powiedziałeś? Zdaje mi się przecie, że Dydo była z Kartaginy, nie z Tunisu.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "711\n",
      "Tunis, panie, to dawna Kartagina.\n",
      "\n",
      "ADRIAN\n",
      "712\n",
      "Kartagina?\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "713\n",
      "Tak jest, Kartagina.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "714\n",
      "Słowo jego potężniejsze od zaczarowanej lutni.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "715\n",
      "Wybudował jego siłą nie tylko mury, ale i domy.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "716\n",
      "A teraz, z kolei, jaką rzecz niepodobną bez trudności wykona?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "717\n",
      "Włoży wyspę do kieszeni i powiezie ją do domu dla syna na jabłuszko.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "718\n",
      "A ziarnka posieje w morzu i nowych się wysp dochowa.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "719\n",
      "Co mówisz?\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "720\n",
      "Już nic więcej.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "721\n",
      "Mówiliśmy, panie, że suknie nasze zdają się teraz tak świeże, jak były w Tunis na ślubie twojej córki, teraz królowej.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "722\n",
      "Jakiej jeszcze nigdy tam nie było.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "723\n",
      "Przepraszam, z wyjątkiem tylko wdowy Dydony.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "724\n",
      "Wdowy Dydony, prawda, wdowy Dydony!\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "725\n",
      "Czy kamizelka moja nie jest tak świeża, jak gdy ją wziąłem po raz pierwszy? Rozumie się, pod pewnym względem.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "726\n",
      "To „pod pewnym względem” warte złotych ramek.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "727\n",
      "Kiedy ją wdziałem na ślub twojej córki?\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "Wszystkie te słowa do uszu mi wpychasz,\n",
      "\n",
      "Tylko ażeby drażnić me uczucia.\n",
      "\n",
      "730\n",
      "Bodajbym nigdy córki tam nie wydał!\n",
      "\n",
      "W powrocie bowiem, ach, syn mój utonął!\n",
      "\n",
      "I córka także umarła już dla mnie;\n",
      "\n",
      "Od Włoch dalekiej nigdy nie zobaczę!\n",
      "\n",
      "O, ty mój piękny, drogi mój dziedzicu\n",
      "\n",
      "735\n",
      "Na Neapolu i Mediolanie[18],\n",
      "\n",
      "Jakiejże ryby stałeś się pokarmem?\n",
      "\n",
      "FRANCISKO\n",
      "Może on żyje; widziałem, jak wody\n",
      "\n",
      "Siekał pod sobą, na ich grzbiecie jechał,\n",
      "\n",
      "Roztrącał opór i śmiałą pierś stawiał\n",
      "\n",
      "740\n",
      "Szalonym gniewom rozhukanej fali,\n",
      "\n",
      "Ponad bałwany śmiałą wznosił głowę,\n",
      "\n",
      "Silnym ramieniem wiosłował ku brzegom,\n",
      "\n",
      "Co się do niego, falą wyjedzone,\n",
      "\n",
      "Chyliły lekko, jakby ku pomocy.\n",
      "\n",
      "745\n",
      "Nie wątpię wcale, że się uratował.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "746\n",
      "Nie, nie, on zginął!\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Sam podziękuj sobie\n",
      "\n",
      "Za wszystkie straty, po których dziś płaczesz.\n",
      "\n",
      "Bo kiedy błogim córki twej widokiem\n",
      "\n",
      "750\n",
      "Naszą Europę mogłeś uszczęśliwić,\n",
      "\n",
      "Wolałeś męża szukać jej w Afryce,\n",
      "\n",
      "Gdzie od twych oczu na zawsze wygnana,\n",
      "\n",
      "Słuszny ci powód łez i żalu daje.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "754\n",
      "O, skończ, skończ, proszę!\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "755\n",
      "Wszyscyśmy błagali,\n",
      "\n",
      "U nóg twych klęcząc; samo piękne dziewczę\n",
      "\n",
      "Między odrazą, między posłuszeństwem\n",
      "\n",
      "Ważyło, w którą przechylić się stronę.\n",
      "\n",
      "Dziś syn twój przepadł, boję się, na zawsze.\n",
      "\n",
      "760\n",
      "Wdów dla tej sprawy w twych królestwach więcej,\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "\n",
      "Niż na pociechę wieziemy im mężów.\n",
      "\n",
      "Twoja w tym wina.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "I moja też strata!\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Sebastianie[19], prawdom, które mówisz,\n",
      "\n",
      "765\n",
      "Brak łagodności i stosownej pory.\n",
      "\n",
      "Rozjątrzasz ranę, której trzeba raczej\n",
      "\n",
      "Plastrów łagodnych.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Dobrze powiedziano.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "I chirurgicznie.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "770\n",
      "Gdy czoło twe chmurne,\n",
      "\n",
      "Zły czas nam wszystkim.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Zły czas?\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Zły i bardzo.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "774\n",
      "Gdybym na wyspie tej obsiewał pola —\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "775\n",
      "Siałby pokrzywy.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Łopuchy lub malwy[20].\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Wszystko bym w mojej rzeczypospolitej\n",
      "\n",
      "Na wspak urządził; zabroniłbym handlu,\n",
      "\n",
      "Żadnych by u mnie nie było urzędów,\n",
      "\n",
      "780\n",
      "Żadnej nauki, bogactw ni ubóstwa,\n",
      "\n",
      "Żadnego sługi, kontraktów, sukcesji,\n",
      "\n",
      "Granic, uprawnych pól albo winnicy,\n",
      "\n",
      "Żadnych metalów, zbóż, wina, oliwy\n",
      "\n",
      "I żadnej pracy: lud cały w próżniactwie,\n",
      "\n",
      "785\n",
      "Mąż jak niewiasta, lecz niewinni, czyści;\n",
      "\n",
      "Żadnych wszechwładców —\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "A sam chce być królem.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "788\n",
      "Koniec jego rzeczypospolitej zapomniał o początku.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Wszystko byłoby wspólne, a natura\n",
      "\n",
      "790\n",
      "Bez prac i potu wszystko by dawała.\n",
      "\n",
      "Wygnałbym zdradę, kłamstwo, przeniewierstwo,\n",
      "\n",
      "Miecz, dzidy, noże, wojenne rynsztunki;\n",
      "\n",
      "Sama natura ciągle, bez przymusu,\n",
      "\n",
      "Ażeby lud mój niewinny wyżywić,\n",
      "\n",
      "795\n",
      "Wszelką obfitość szczodrze by rodziła.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "796\n",
      "I żadnych małżeństw między poddanymi?\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "797\n",
      "Żadnych; zmieszani parobcy i dziewki.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "798\n",
      "Moje by rządy prześcigły[21] wiek złoty.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "799\n",
      "Waszą królewską mość błogosław Boże!\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "800\n",
      "Wiwat Gonzalo.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Królu mój, czy słyszysz?\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "802\n",
      "Dość tego, słowa twoje mnie nie obchodzą.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "803\n",
      "Bardzo wierzę, królu. Mówiłem tylko, żeby dać sposobność do śmiechu tym panom, których płuca tak są drażliwe i łaskotliwe, że lada nic ich rozśmiesza.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "804\n",
      "Z ciebieśmy się teraz śmieli.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "805\n",
      "Porównany z wami w tego rodzaju błazeństwach jestem tak dobrze jak niczym; śmiejcie się więc dalej z niczego.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "806\n",
      "To mi cios nie lada!\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "807\n",
      "Szkoda tylko, że padł płazem.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "808\n",
      "Jesteście szlachtą niepospolitego serca, gotowi ściągnąć księżyc z jego sfery, gdyby przypadkiem na niej pięć tygodni bez zmiany pozostał.\n",
      "\n",
      "Wchodzi Ariel niewidzialny, grając uroczystą melodię.\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "809\n",
      "Bez wątpienia, i poszlibyśmy z nim jak z latarką na nietoperze.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "810\n",
      "Nie gniewaj się tylko, dobry mój panie.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "811\n",
      "Ja? Uchowaj Boże! Zaręczam. Nie tak łatwo rozsądek mój zamącić. Czybyście raczej nie chcieli śmiechem do snu mnie ukołysać? Jestem nadzwyczaj znużony.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "812\n",
      "Połóż się więc i słuchaj nas.\n",
      "\n",
      "Wszyscy usypiają prócz Alonsa, Sebastiana i Antonia.\n",
      "ALONSO\n",
      "Co? Już śpią wszyscy? Chciałbym, by me oczy\n",
      "\n",
      "Zamknąć się mogły i me myśli uśpić;\n",
      "\n",
      "815\n",
      "A zdaje mi się, są ku temu skłonne.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "O, nie odpędzaj snów ciężkiego skrzydła,\n",
      "\n",
      "Bo gość to rzadki, tam gdzie smutek mieszka,\n",
      "\n",
      "A kiedy przyjdzie, jest pocieszycielem.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "My dwaj będziemy snu twego stróżami.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "820\n",
      "Dzięki wam za to! Jak dziwne znużenie!\n",
      "\n",
      "Zasypia — Ariel wychodzi.\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Jak niepojęta senność ich zmorzyła!\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "To wpływ klimatu.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Czemu więc nie zamknął\n",
      "\n",
      "I naszych powiek? Ja żadnej skłonności\n",
      "\n",
      "825\n",
      "Do snu nie czuję.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Ni ja; myśl ma świeża.\n",
      "\n",
      "Oni posnęli jakby za umową,\n",
      "\n",
      "Upadli, jakby rażeni piorunem.\n",
      "\n",
      "Sebastianie, ach! Co być by mogło —\n",
      "\n",
      "830\n",
      "Co być by mogło — lecz dość — mnie się zdaje,\n",
      "\n",
      "Z twarzy twej widać, czym być powinieneś.\n",
      "\n",
      "Sprzyja ci pora. W silnej wyobraźni\n",
      "\n",
      "Widzę koronę, jak na skroń ci spada.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Czy nie śpisz czasem?\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "835\n",
      "Czy mych słów nie słyszysz?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Słyszę — to sennych przywidzeń jest mowa.\n",
      "\n",
      "Mówisz, co marzysz. Co mi powiedziałeś?\n",
      "\n",
      "Dziwny spoczynek z otwartym spać okiem,\n",
      "\n",
      "Stać, mówić, chodzić, spać jednak głęboko.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "840\n",
      "Sebastianie, czemuż twej fortunie\n",
      "\n",
      "Zasnąć, a raczej umierać dozwalasz?\n",
      "\n",
      "Czuwasz, a jednak źrenice zamykasz.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "A ty znów chrapiesz głośno i wyraźnie,\n",
      "\n",
      "Ale chrapanie twoje myśl zawiera.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "845\n",
      "Dziś nad mój zwyczaj jestem poważniejszy\n",
      "\n",
      "I ty nim będziesz, jeśli mnie usłuchasz.\n",
      "\n",
      "Słuchaj mnie dobrze, a trzykroć urośniesz.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Więc słucham; jestem jak stojąca woda.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Ja cię nauczę, jak wzdąć ją przypływem.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "850\n",
      "Będę ci wdzięczny; dziedziczna ospałość\n",
      "\n",
      "Już mnie odpływu dawno nauczyła.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "O, gdybyś wiedział, jak twoje szyderstwo\n",
      "\n",
      "Dla mych zamiarów wróżbą jest szczęśliwą!\n",
      "\n",
      "Chcąc je obnażyć, jak je pięknie stroisz!\n",
      "\n",
      "855\n",
      "Ludzi odpływu trwoga lub ospałość\n",
      "\n",
      "Często do celu szczęśliwie prowadzi.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Tłumacz się jaśniej. Wyraz twoich oczu,\n",
      "\n",
      "Cała twarz twoja dziwnie pokurczona\n",
      "\n",
      "Zapowiadają rzecz wielką i ważną,\n",
      "\n",
      "860\n",
      "Lecz porodzenie pełne jest boleści.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Słuchaj: Choć pan ten zbyt słabej pamięci\n",
      "\n",
      "(Pamięć też jego, gdy go ziemia skryje,\n",
      "\n",
      "Nie będzie większa), prawie już przekonał,\n",
      "\n",
      "(Bo on jest czystym duchem przekonania\n",
      "\n",
      "865\n",
      "I przekonywać jest jego rzemiosłem),\n",
      "\n",
      "Przekonał króla, że syn jego żyje —\n",
      "\n",
      "Choć niepodobna, żeby nie utonął,\n",
      "\n",
      "Jak niepodobna, by ten, co śpi, pływał.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Nie mam nadziei, by wypłynął żywy.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "870\n",
      "W «nie mam nadziei», ileż masz nadziei!\n",
      "\n",
      "Nie mam nadziei, z jednej wzięte strony,\n",
      "\n",
      "Daje ci z drugiej tak szczytną nadzieję,\n",
      "\n",
      "Że nawet bystre ambicji źrenice\n",
      "\n",
      "Nic już wyższego nie odkryją dalej.\n",
      "\n",
      "875\n",
      "To mi przyznajesz: Ferdynand utonął?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Przepadł.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Więc dobrze. Odpowiedz mi teraz,\n",
      "\n",
      "Kto Neapolu dziedzicem?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Klarybel.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "880\n",
      "Królowa Tunis? Ta, której mieszkanie\n",
      "\n",
      "Mil dziesięć dalej, niźli człowiek może\n",
      "\n",
      "Przez całe swoje przewędrować życie?\n",
      "\n",
      "Co z Neapolu nie odbierze listów\n",
      "\n",
      "(Chyba, że słońce pocztą dla niej będzie,\n",
      "\n",
      "885\n",
      "Chłop na księżycu na to za powolny),\n",
      "\n",
      "Aż zechcą brzytwy brody niemowlątek?\n",
      "\n",
      "Od której morskie dzielące nas fale\n",
      "\n",
      "Część pochłonęły, część nas wyrzuciły,\n",
      "\n",
      "Znać taka wola była przeznaczenia,\n",
      "\n",
      "890\n",
      "Byśmy na wyspie odegrali sztukę,\n",
      "\n",
      "Której prologiem przeszłość jest, a koniec\n",
      "\n",
      "W twej i mej dłoni.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Co brednie te znaczą?\n",
      "\n",
      "Wiem, że jest w Tunis córka mego brata,\n",
      "\n",
      "895\n",
      "Że Neapolu ona jest dziedziczką,\n",
      "\n",
      "Że dwie te ziemie wielka dzieli przestrzeń.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Której cal każdy zdaje się, że woła:\n",
      "\n",
      "Jakże Klarybel przemierzy nas znowu?\n",
      "\n",
      "Więc zostań w Tunis, niech Sebastian czuwa! —\n",
      "\n",
      "900\n",
      "Gdyby śmierć nagła wszystkich tu zabrała,\n",
      "\n",
      "Czyżby im gorzej było z tym niż teraz?\n",
      "\n",
      "Jest, kto potrafi rządzić w Neapolu,\n",
      "\n",
      "Tak jak ten dobrze, który śpi tu teraz;\n",
      "\n",
      "Są i panowie zdolni jak Gonzalo\n",
      "\n",
      "905\n",
      "Rozprawiać długo, nudno i od rzeczy,\n",
      "\n",
      "Ja nawet równie mądrą byłbym sroką.\n",
      "\n",
      "O, gdybyś tylko mógł mieć moje myśli,\n",
      "\n",
      "Co za sen byłby to dla twej wielkości!\n",
      "\n",
      "Czy mnie rozumiesz?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "910\n",
      "Zaczynam pojmować.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Jakże fortuny przyjmujesz ofiary?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Jak zapamiętam, wydarłeś koronę\n",
      "\n",
      "Bratu Prospero.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Prawda, i patrz, panie,\n",
      "\n",
      "915\n",
      "Patrz, jak mi dobrze odzież ta przystoi,\n",
      "\n",
      "Lepiej, niż przódy[22]: słudzy mego ojca,\n",
      "\n",
      "Przód towarzysze, dziś ludźmi są mymi.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Sumienie jednak —\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "I gdzież jest sumienie?\n",
      "\n",
      "920\n",
      "Gdyby sumienie choć zamrozem było,\n",
      "\n",
      "Musiałbym nogi flanelą obwinąć:\n",
      "\n",
      "Ale nie czuję bóstwa tego w piersiach.\n",
      "\n",
      "Ba! Gdyby nawet i dwadzieścia sumień\n",
      "\n",
      "Między mną stało a Mediolanem,\n",
      "\n",
      "925\n",
      "Dość będzie czasu, by na lodowaty\n",
      "\n",
      "Ścięły się cukier, a potem stopniały,\n",
      "\n",
      "Nim mnie na chwilę wstrzymają w zamiarach.\n",
      "\n",
      "Patrz tylko, książę, tutaj brat twój leży,\n",
      "\n",
      "Od swego łoża, ziemi tej, nie lepszy,\n",
      "\n",
      "930\n",
      "Gdy będzie, czym się być wydaje — trupem.\n",
      "\n",
      "Trzema calami tej posłusznej stali\n",
      "\n",
      "Mogę go posłać do wiecznego łoża;\n",
      "\n",
      "I ty na zawsze zamknąć możesz oczy\n",
      "\n",
      "Staremu bzdurze, panu Roztropności,\n",
      "\n",
      "935\n",
      "Aby na później gderać nam zaprzestał;\n",
      "\n",
      "Inni podszepty nasze przyjmą chętnie,\n",
      "\n",
      "Jak kot łakomy chętnie mleko chłepce:\n",
      "\n",
      "Zegar ich będzie naszą bił godzinę.\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Twoja mi przeszłość niech za przykład służy:\n",
      "\n",
      "940\n",
      "Wezmę Neapol, jak ty Mediolan.\n",
      "\n",
      "Dobądź oręża — jedno jego cięcie\n",
      "\n",
      "Wolnym cię robi od twego haraczu;\n",
      "\n",
      "Ja, król twój, kochać cię będę.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Dobądźmy!\n",
      "\n",
      "945\n",
      "Gdy ja podniosę dłoń, ty podnieś twoją,\n",
      "\n",
      "Uderz Gonzala!\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Jedno jeszcze słowo.\n",
      "\n",
      "Rozmawiają na stronie. Muzyka. Wchodzi Ariel niewidzialny.\n",
      "ARIEL\n",
      "Pan mój przez sztukę swoją jeszcze w porę\n",
      "\n",
      "Odkrył grożącą śmierć przyjacielowi\n",
      "\n",
      "950\n",
      "I żeby jego nie zmarniały plany,\n",
      "\n",
      "Na ich ratunek pośpieszyć mi kazał.\n",
      "\n",
      "(śpiewa do ucha Gonzala)\n",
      "\n",
      "Gdy ty chrapiesz, śpisz głęboko,\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "\n",
      "Sprzysiężenia czuwa oko,\n",
      "\n",
      "955\n",
      "Aby spiski knuć.\n",
      "\n",
      "Jeśli drogie ci jest życie,\n",
      "\n",
      "Z myśli senne zrzuć owicie\n",
      "\n",
      "I zbudź się, zbudź!\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "959\n",
      "Niech i tak będzie: nie traćmy więc czasu!\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "960\n",
      "Aniele stróżu, ocal życie króla!\n",
      "\n",
      "Budzą się wszyscy.\n",
      "ALONSO\n",
      "Zbudźcie się wszyscy! Co znaczą te miecze?\n",
      "\n",
      "Wzrok obłąkany?\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Co to wszystko znaczy?\n",
      "\n",
      "SEBASTIAN\n",
      "Gdyśmy nad waszym czuwali spoczynkiem,\n",
      "\n",
      "965\n",
      "Nagle się głuche rozległo ryczenie\n",
      "\n",
      "Byków, lwów raczej; czy was nie zbudziło?\n",
      "\n",
      "Jeszcze drżę cały.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "Ja nic nie słyszałem.\n",
      "\n",
      "ANTONIO\n",
      "Głos mógłby uszy potworów przerazić\n",
      "\n",
      "970\n",
      "I ziemią wstrząsnąć! To było ryczenie\n",
      "\n",
      "Całej lwów trzody.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "Czyś słyszał, Gonzalo?\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "Na honor, panie, słyszałem brzęczenie\n",
      "\n",
      "Dziwnej natury, które mnie zbudziło.\n",
      "\n",
      "975\n",
      "Ledwom cię trącił i otworzył oczy,\n",
      "\n",
      "W ich ręku nagie miecze zobaczyłem;\n",
      "\n",
      "A i to prawda, że słyszałem szelest.\n",
      "\n",
      "Bądźmy ostrożni, miejsce to opuśćmy,\n",
      "\n",
      "A dla pewności dobądźmy oręży.\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "980\n",
      "Więc idźmy dalej i biednego syna\n",
      "\n",
      "Szukajmy jeszcze.\n",
      "\n",
      "GONZALO\n",
      "On jest na tej wyspie.\n",
      "\n",
      "Od dzikich zwierząt zachowaj go, Boże!\n",
      "\n",
      "ALONSO\n",
      "Idźmy!\n",
      "\n",
      "ARIEL\n",
      "(na stronie)\n",
      "985\n",
      "Ja panu, com zrobił, obwieszczę:\n",
      "\n",
      "Ty, królu, błąkaj się za synem jeszcze.\n",
      "\n",
      "Wychodzą.\n",
      "SCENA II\n",
      "Wchodzi Kaliban z wiązką drzewa. Słychać grzmot.\n",
      "KALIBAN\n",
      "Wszystkie zarazy przez słońce wyssane\n",
      "\n",
      "Z bagien, trzęsawisk, niech Prospera ciało,\n",
      "\n",
      "Cal jego każdy chorobą okryją!\n",
      "\n",
      "990\n",
      "Duchy mnie jego słyszą, lecz kląć muszę.\n",
      "\n",
      "One mnie szczypią i jak jeże kłują,\n",
      "\n",
      "Ciskają w błoto, jak błędne ogniki\n",
      "\n",
      "Śród nocy z drogi na manowce wiodą,\n",
      "\n",
      "Gdy im Prospero męczyć mnie nakaże.\n",
      "\n",
      "995\n",
      "Za lada fraszkę wypuszcza je na mnie;\n",
      "\n",
      "Czasem jak małpy wyszczerzają zęby,\n",
      "\n",
      "Klapią, kąsają; czasami jak jeże\n",
      "\n",
      "Leżą na drodze i podnoszą kolce\n",
      "\n",
      "Właśnie, gdzie gołą stąpać muszę nogą;\n",
      "\n",
      "1000\n",
      "Czasem mnie żmije owiją dokoła\n",
      "\n",
      "I rozłupanym syczą mi językiem,\n",
      "\n",
      "Że aż szaleję. Patrz, patrz, (wchodzi Trynkulo) to duch jego,\n",
      "\n",
      "Leci mnie dręczyć, bo nazbyt leniwo\n",
      "\n",
      "Drzewo im niosłem. Upadnę jak długi,\n",
      "\n",
      "1005\n",
      "A może jeszcze wymknąć mi się uda.\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1006\n",
      "Ani drzewa, ani krzaku, aby się ukryć przed słotą, a tu nowa zbiera się burza; słyszę już, jak wyje z wiatrami. Ta ogromna tam chmura, ta czarna, wygląda jak stara beczka już gotowa cały swój wylać trunek. Jeśli ma znowu grzmieć jak przed chwilą, nie wiem, gdzie schronić głowę; a ta przeklęta chmura lada chwila zacznie lać wodę cebrami. (spostrzegając Kalibana) A to co za stworzenie? Człowiek czy ryba? Umarły czy żywy? To ryba; zapach ma ryby, starej, zepsutej ryby; gatunek sztokfiszu nie najpierwszej świeżości. Osobliwsza ryba! Gdybym był w Anglii, jak już raz byłem, a miał tę rybę, choćby tylko malowaną, nie ma jarmarcznego gawrona, który by mi za pokazanie tynfa nie zapłacił. Tam z taką potworą można wyjść na ludzi; tam lada bestia osobliwa może człowieka na nogi postawić, bo tam ludzie, co nie chcą dać złamanego szeląga na wspomożenie kulawego żebraka, nie pożałują dziesięciu za pokazanie umarłego Indianina. Ma nogi jak człowiek, a płetwy niby ręce! Ciepły, na uczciwość! Odstępuję teraz od pierwszej myśli; to nie ryba, ale wyspiarz, dopiero co piorunem zabity. (grzmi) Ach, nadchodzi znowu burza! Najkrótsza dla mnie droga wsunąć się pod jego sukmanę, bo nie widzę innego schronienia w bliskości. Bieda dziwnych daje nieraz człowiekowi kompanów. Zostanę tak owinięty, dopóki burza nie wyleje wszystkich swoich mętów.\n",
      "\n",
      "Wchodzi Stefano z butelką w ręku, śpiewając.\n",
      "STEFANO\n",
      "Nie wrócę więcej na morze, na morze,\n",
      "\n",
      "Lecz tu umrę na lądzie; —\n",
      "\n",
      "1009\n",
      "Szkorbutyczna[23] to nuta, ledwo na pogrzeb dobra. Ale tu moja pociecha (pije).\n",
      "\n",
      "1010\n",
      "I ja, i kapitan, i sternik przy flisie,\n",
      "\n",
      "Wszyscyśmy kochali w swym czasie,\n",
      "\n",
      "Magdusię i Józię, Anusię, Marysię,\n",
      "\n",
      "Lecz żaden z nas nie dbał o Kasię;\n",
      "\n",
      "Bo ona swej gąbki językiem bogatym\n",
      "\n",
      "1015\n",
      "Bez końca wołała do majtka: idź z katem!\n",
      "\n",
      "O dziegieć i smołę troszczyła się mało,\n",
      "\n",
      "Choć krawczyk mógł skrobać, gdzie bądź ją świerzbiało.\n",
      "\n",
      "Więc dalej, na morze, zostawcie ją z katem!\n",
      "\n",
      "1019\n",
      "I to także szkorbutyczna nuta; ale tu moja pociecha (pije).\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "1020\n",
      "Nie dręcz mnie — och!\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1021\n",
      "A to co znowu? Czy diabłów tu mamy? Czy drwicie z nas, przebrani za dzikich ludzi i Indian? Ha! Nie dlatego uszedłem mokrej śmierci, żebym się zląkł czterech nóg waszych; bo powiedziane było: najtęższy zuch, co kiedykolwiek na czterech nogach chodził, do ucieczki go nie zmusi, a ja teraz to samo powtarzam, dopóki jest dech w nozdrzach Stefana.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "1022\n",
      "Duch mnie dręczy, och!\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1023\n",
      "To pewno jakiś czworonożny potwór tej wyspy, który dostał febry, jak się zdaje. Ale gdzie się on, u diabła, naszego języka nauczył? Dam mu pomoc, choćby tylko dlatego, że jeżeli mi się uda wyleczyć go i obłaskawić, a potem dostać się z nim do Neapolu, będzie to prezent godny największego cesarza, co kiedykolwiek na byczej chodził skórze.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "1024\n",
      "Nie dręcz mnie, proszę! Poniosę spieszniej drzewo do domu.\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1025\n",
      "Ma teraz paroksyzm i plecie trzy po trzy. Dam mu pokosztować z butelki; jeśli nigdy nie pił wina, zgubię mu febrę od razu. Bylem go potrafił uleczyć i obłaskawić, nie pożałuję starania, bo kto go kupi, wróci mi wszystkie koszta z procentem.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "1026\n",
      "Dotąd jeszcze nie bardzo mnie dręczysz, ale niedługo rozpoczniesz, czuję to po twoim drżeniu; teraz Prospero na ciebie działa.\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1027\n",
      "Nie bój się tylko; otwórz gębę, a znajdziesz tam, co ci rozwiąże język, mój kotku. Otwórz gębę, to ci twoją trzęsionkę wytrzęsie, zaręczam, a uczciwie. Nie znasz twoich przyjaciół; otwórz paszczę, raz jeszcze powtarzam.\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1028\n",
      "Zdaje mi się, że to głos znajomy; to głos — ale nie — on utonął, a to są diabły. O gwałtu, rety!\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1029\n",
      "Cztery nogi a dwa głosy; co za potwór nieoszacowany! Głos przedni posłuży, żeby dobrze mówić o swoim przyjacielu, głos tylny, żeby ziać brudne słowa i potwarze. Jeśli wszystko wino mojej butelki może mu zdrowie przywrócić, zgubię mu febrę. Dalej — amen! A teraz wleję trochę w twoją drugą gębę.\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1030\n",
      "Stefano!\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1031\n",
      "Czy mnie po imieniu woła twoja druga gęba? Rety! Rety! To diabeł nie potwora; ucieknę. Nie mam dość długiej łyżki, aby zasiąść z nim do jednej misy[24].\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1032\n",
      "Stefano! Jeśli jesteś Stefano, dotknij mnie, przemów do mnie; ja jestem Trynkulo; nie bój się, twój dobry przyjaciel, Trynkulo.\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1033\n",
      "Jeśli jesteś Trynkulo, to wyleź. Pociągnę cię za mniejsze nogi, bo jeśli są jeszcze na ziemi nogi Trynkula, to te być muszą a nie inne. Jesteś prawdziwy Trynkulo, na uczciwość. Jak żeś się dostał pod to cielę z księżyca? Czy ono Trynkulami trzaska?\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1034\n",
      "Wziąłem je za stworzenie przez piorun zabite. Lecz ty, Stefano, czy nie utonąłeś naprawdę? Teraz zaczynam wierzyć, że nie utonąłeś. Czy burza przeszła? Schowałem się przed burzą pod sukmanę umarłego cielęcia z księżyca. A ty, Stefano, czy żyjesz? O, Stefano, dwóch neapolitańczyków ocalało!\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1035\n",
      "Proszę cię tylko, nie wierć się tak koło mnie; żołądek mój w nie najlepszym stanie.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Piękne stworzenia, jeśli to nie duchy.\n",
      "\n",
      "To bóg uczciwy z niebieskim napitkiem,\n",
      "\n",
      "Uklęknę przed nim.\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1039\n",
      "Jak śmierci uszedłeś? Jak tu przybyłeś? Przysięgnij na tę butelkę, że mi powiesz, jak tu przybyłeś. Ja się uratowałem na beczce kanaryjskiego wina, którą majtkowie z pokładu w morze rzucili, przysięgam na tę butelkę, którą sam własnymi rękami z kory wystrugałem od czasu, jak mnie fale na brzeg wyrzuciły.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "1040\n",
      "Ja ci przysięgnę na tę butelkę, że będę twoim wiernym poddanym, bo twój napój nie jest ziemski.\n",
      "\n",
      "(klęka)\n",
      "STEFANO\n",
      "(do Kalibana)\n",
      "1041\n",
      "Pij, a przysięgnij! (do Trynkula) A ty, jak się wyratowałeś?\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1042\n",
      "Płynąłem do brzegu jak kaczka; bo przysięgam, że mogę pływać jak kaczka.\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1043\n",
      "Pocałuj tę świętą księgę. Choć możesz pływać jak kaczka, podobniejszy jesteś do gęsi.\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1044\n",
      "O Stefano, czy masz więcej tego napitku?\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1045\n",
      "Całą beczkę, człowieku. Moją piwnicą jaskinia nad morzem, gdzie wino złożyłem. A ty, ciołku z księżyca, jakże tam z twoją febrą?\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "1046\n",
      "Czy nie spadłeś ty z nieba?\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1047\n",
      "Z księżyca; możesz mi wierzyć. Byłem kiedyś chłopem na księżycu.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Jam cię tam widział i czczę cię w pokorze.\n",
      "\n",
      "Nieraz mi moja wskazywała pani\n",
      "\n",
      "1050\n",
      "Ciebie, psa twego i widły w twym ręku.\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1051\n",
      "Przysięgnij na to — pocałuj księgę — niebawem przydamy jej nowej treści. Przysięgnij!\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1052\n",
      "Na to jasne słoneczne światło, to jakaś głupia potwora. A ja się jej bałem! To jakaś niedołężna potwora. Chłop na księżycu! Biedna, łatwowierna potwora! Mimo tego, nieźle ciągniesz, potworo, wyznaję.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Cal każdy ziemi żyznej ci pokażę;\n",
      "\n",
      "Pokornie twoje nogi ucałuję;\n",
      "\n",
      "1055\n",
      "O, bądź mi bogiem!\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1056\n",
      "Na to dzienne światło, przewrotny pijak z tej potwory; byle bóg jego zasnął, ukradnie mu butelkę.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "1057\n",
      "Całując nogi, wierność ci przysięgnę.\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1058\n",
      "Dalej więc, klękaj i przysięgaj!\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1059\n",
      "Na śmierć się zaśmieję z tej psiogłowej potwory; najpodlejsza potwora! Palce mnie świerzbią, żeby mu skórę wygarbować.\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1060\n",
      "Dalej, całuj!\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1061\n",
      "Gdyby tylko nie był pijany. Co za obrzydła potwora!\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Źródła ci wskażę, jagód ci nazbieram,\n",
      "\n",
      "Ryb ci nałapię, drzewa ci nanoszę.\n",
      "\n",
      "Mór niechaj porwie dawnego tyrana!\n",
      "\n",
      "1065\n",
      "Jednej mu drzazgi więcej nie poniosę,\n",
      "\n",
      "Lecz pójdę z tobą, cudowny człowieku.\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1067\n",
      "Potwora najśmieszniejsza! Robić cudem biednego opoja!\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Idź, proszę, ze mną tam, gdzie jabłka rosną;\n",
      "\n",
      "Trufle ci długim wygrzebię pazurem,\n",
      "\n",
      "1070\n",
      "Pokażę, kędy sójki gniazda ścielą,\n",
      "\n",
      "Nauczę w sidła chyże małpy chwytać,\n",
      "\n",
      "Wianki orzechów na leszczynie wskażę,\n",
      "\n",
      "Czasem przyniosę ze skał młode mewy.\n",
      "\n",
      "A teraz powiedz, czyli chcesz pójść ze mną?\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1075\n",
      "Prowadź mnie bez dalszej gadaniny. Trynkulo, skoro król i całe nasze towarzystwo zatonęło, my wyspę tę odziedziczamy. Dalej, naprzód! Nieś moją butelkę. Kamracie Trynkulo, napełnimy ją niebawem.\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "(śpiewa na pół pijany)\n",
      "1076\n",
      "Bądź zdrów, panie! Bądź zdrów, panie!\n",
      "\n",
      "TRYNKULO\n",
      "1077\n",
      "Wyjący potwór, pijany potwór!\n",
      "\n",
      "KALIBAN\n",
      "Już nie pójdę na ryb połów,\n",
      "\n",
      "Ni po drzewo między bory,\n",
      "\n",
      "1080\n",
      "Ni jak do tej będę pory\n",
      "\n",
      "Myć talerzy, skrobać stołów.\n",
      "\n",
      "Ban, ban, ban! Kaliban\n",
      "\n",
      "Szukaj sługi — to mój pan.\n",
      "\n",
      "Wolność, hej wolność! O wolność, hej wolność!\n",
      "\n",
      "STEFANO\n",
      "1085\n",
      "Poczciwy potworo[25], bądź nam przewodnikiem!\n",
      "\n",
      "Wychodzą.\n",
      "AKT TRZECI\n",
      "SCENA I\n",
      "Przed celą Prospera.\n",
      "Wchodzi Ferdynand, niosąc kloc drzewa.\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Ileż jest zabaw męczących człowieka!\n",
      "\n",
      "Ale zmęczenie wdzięku im dodaje.\n",
      "\n",
      "Z godnością można poniżenie znosić\n",
      "\n",
      "I cel bogaty biednym środkiem osiąc[26].\n",
      "\n",
      "1090\n",
      "Podła ta praca byłaby nieznośną,\n",
      "\n",
      "Ale ma pani, co umarłe wskrzesza,\n",
      "\n",
      "Przemienia w rozkosz moje utrapienia.\n",
      "\n",
      "Chociaż jej ojciec kwaśny i zgryźliwy,\n",
      "\n",
      "Stokroć jest słodsza nad jego zgryźliwość.\n",
      "\n",
      "1095\n",
      "Na jego rozkaz okrutny dziś muszę\n",
      "\n",
      "Tysiące kloców znosić i szychtować[27];\n",
      "\n",
      "Patrząc na trudy moje, słodka pani\n",
      "\n",
      "Od łez się gorzkich zanosi i mówi,\n",
      "\n",
      "Że nigdy jeszcze ziemia nie widziała\n",
      "\n",
      "1100\n",
      "Przy takiej pracy takich robotników.\n",
      "\n",
      "Słodkie te myśli dodają mi siły,\n",
      "\n",
      "A praca przy nich zda mi się wytchnieniem.\n",
      "\n",
      "Wchodzą: Miranda i Prospero w odległości.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Wypocznij chwilę! Nie pracuj tak ciężko!\n",
      "\n",
      "1105\n",
      "O, bodaj piorun spalił wszystkie kloce,\n",
      "\n",
      "Które mój ojciec znosić ci nakazał!\n",
      "\n",
      "Proszę cię, rzuć je i wypocznij chwilę!\n",
      "\n",
      "Kloc każdy, płonąc, płakać będzie z żalu,\n",
      "\n",
      "Że cię tak męczy. Ojciec mój pracuje —\n",
      "\n",
      "1110\n",
      "Spocznij więc trochę — masz trzy godzin czasu[28].\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Najdroższa pani, słońce przód[29] zapadnie,\n",
      "\n",
      "Niźli dokonam pracy nakazanej.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Spocznij, tymczasem ja pracować będę.\n",
      "\n",
      "Daj mi tę kłodę, na siąg ją poniosę.\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "1115\n",
      "Droga istoto, o nie! Przódy wolę\n",
      "\n",
      "Żyły me porwać, przódy mój grzbiet złamać,\n",
      "\n",
      "Niźli cię widzieć przy tak podłej pracy,\n",
      "\n",
      "A sam w leniwej siedzieć bezczynności.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "Mnie tak jak tobie praca ta przystoi,\n",
      "\n",
      "1120\n",
      "Tylko że dla mnie łatwiejszą się wyda,\n",
      "\n",
      "Bo do niej chętnym zabiorę się sercem,\n",
      "\n",
      "Gdy ciebie przymus tylko do niej wiąże.\n",
      "\n",
      "PROSPERO\n",
      "Biedny robaczku! W ogniu twoja dusza,\n",
      "\n",
      "Jak mi to świadczą twoje odwiedziny.\n",
      "\n",
      "MIRANDA\n",
      "1125\n",
      "Ty tak zmęczony!\n",
      "\n",
      "FERDYNAND\n",
      "Nie, szlachetna pani;\n",
      "\n",
      "Rankiem mi świeżym noc, gdy jesteś przy mnie.\n",
      "\n",
      "Proszę cię tylko, powiedz mi twe imię,\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stderr",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "IOPub message rate exceeded.\n",
      "The notebook server will temporarily stop sending output\n",
      "to the client in order to avoid crashing it.\n",
      "To change this limit, set the config variable\n",
      "`--NotebookApp.iopub_msg_rate_limit`.\n",
      "\n",
      "Current values:\n",
      "NotebookApp.iopub_msg_rate_limit=1000.0 (msgs/sec)\n",
      "NotebookApp.rate_limit_window=3.0 (secs)\n",
      "\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "cat burza"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 20,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Burza\n",
      "OSOBY:\n",
      "ALONSO, król neapolitański.\n",
      "SEBASTIAN, brat jego.\n",
      "PROSPERO, prawy książę Mediolanu.\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "head -n 5 burza"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 21,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "[39]\n",
      "coraggio (wł.) — odwaga; coraggio!: odwagi. [przypis edytorski]\n",
      "\n",
      "[40]\n",
      "pobieżyć (daw.) — podążyć. [przypis edytorski]\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "tail -n 5 burza"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 22,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Witaj, wielki mistrzu!\n",
      "\n",
      "Witaj! Przybiegam wolę twoją spełnić,\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "head burza -n 666 | tail -n 3"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "utworzy proces ```head``` i ```tail```. ```head``` przetworzy pierwsze 666 linii pliku burza i przekieruje je jako argument dla ```tail```, które wyświetli 3 ostatnich linii.\n",
    "\n",
    "Przekierowanie '''|''' będziemy często wykorzystywać."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "cat burza | cut -c-10"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "## Przekierowanie\n",
    "Poza operatorem ```|``` możemy też przekierowywać wynik działania procesu do pliku. Standardowo polecenia drukują na tzw. standardowe wyjście (ekran). Możemy jednak przekierować to wyjście do dowolnego pliku. W tym celu użyjemy operatorów ``` > ```, ```>>``` i ich wariantów.\n",
    "* ```>``` - tworzy nowy plik, lub nadpisuje już istniejący\n",
    "* ```>>```- dopisuje do istniejącego pliku lub tworzy nowy\n",
    "* ```1>```- przekierowanie wyjścia, bez błędów\n",
    "* ```2>```- przekierowanie błędów, bez wyjścia\n",
    "* ```>&```- przekierowanie wyjścia oraz błędów\n",
    "\n",
    "Przykład: Do pliku zapiszemy date, położenie, listę plików i wyświetlimy zawartość pliku:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 24,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      " burza\n",
      " burza_short\n",
      " fig\n",
      " \u001b[0m\u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mfig1.svg\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mfig2.png\u001b[0m\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.tex'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.tex'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.tex'\n",
      " its_parallel.pdf\n",
      " its_scripted.pdf\n",
      " \u001b[01;34mparallel\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mquote-c-is-a-horrible-language-it-s-made-more-horrible-by-the-fact-that-a-lot-of-substandard-linus-torvalds-111-83-18.jpg\u001b[0m\u001b[K\n",
      " siatka_0.chk\n",
      " \u001b[01;32mskrypt\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35munix.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mZaznaczenie_004.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mZaznaczenie_005.png\u001b[0m\n",
      "\u001b[01;35m'Zrzut ekranu z 2020-04-27 18-33-57.png'\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 25,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "pią, 4 mar 2022, 11:28:22 CET\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "date"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 26,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "date > result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 27,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "pią, 4 mar 2022, 11:29:09 CET\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "cat result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "ls -l result*"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 28,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "pwd > result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 29,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "/home/sgepner/OneDrive/Dydaktyka/Info_3/Wykład\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "cat result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 30,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "date > result_file\n",
    "pwd >> result_file\n",
    "ls -l >> result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 31,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "pią, 4 mar 2022, 11:29:47 CET\n",
      "/home/sgepner/OneDrive/Dydaktyka/Info_3/Wykład\n",
      "total 14096\n",
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner  110559 mar  4 11:24 burza\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner     303 mar  6  2020 burza_short\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   16358 mar 12  2021 fig\n",
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner   13182 mar  3  2020 fig1.png\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner   17000 mar  3  2020 fig1.svg\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   16358 mar  3  2020 fig2.png\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  111013 mar  4 10:48 Info 3 - Wykład 1.ipynb\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 1261261 mar 17  2020 Info 3 - Wykład 1.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner   45703 mar 17  2020 Info 3 - Wykład 1.tex\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  134017 mar  4 11:28 Info 3 - Wykład 2.ipynb\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  111834 mar 20  2020 Info 3 - Wykład 2.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner   50567 mar 20  2020 Info 3 - Wykład 2.tex\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   22409 kwi 23  2021 Info 3 - Wykład 3.ipynb\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  123230 kwi  1  2020 Info 3 - Wykład 3.pdf\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   36108 kwi  1  2020 Info 3 - Wykład 3.tex\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 2433851 kwi 29  2020 its_parallel.pdf\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  709646 kwi 24  2020 its_scripted.pdf\n",
      "drwx--x--x 2 sgepner sgepner    4096 maj 18  2020 parallel\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   65458 mar  3  2020 quote-c-is-a-horrible-language-it-s-made-more-horrible-by-the-fact-that-a-lot-of-substandard-linus-torvalds-111-83-18.jpg\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner      79 mar  4 11:29 result_file\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 7849008 maj 31  2019 siatka_0.chk\n",
      "-rwxr--r-- 1 sgepner sgepner      53 mar 31  2020 skrypt\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 1166196 mar  3  2020 unix.png\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner    6150 mar  3  2020 Zaznaczenie_004.png\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner    1768 mar  3  2020 Zaznaczenie_005.png\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   72206 kwi 27  2020 Zrzut ekranu z 2020-04-27 18-33-57.png\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "cat result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Jeżeli powtórzymy pierwszą instrukcję, plik zostanie nadpisany:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "date > result_file\n",
    "cat result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Rozdzielmy jeszcze wynik od błędów:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "date 1> result_file 2> /dev/null"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "**Ciekawostka:** W systemach Unixowych jest specjalny plik ```/dev/null```, reprezentuje on nicość, a wszystko co zostaje na niego przekierowane nie jest zapisywane i przestaje istnieć. Odniesienia do ```/dev/null``` stanowią obecnie kanonem kulturowy: [References in computer culture](https://en.wikipedia.org/wiki/Null_device#References_in_computer_culture). "
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "cat result_file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "## Zabawy z plikami i tekstem\n",
    "Widzieliśmy już jak wyświetlić zawartość pliku na różne sposoby:\n",
    "    ``` cat ```, ``` more ```, ``` head ``` czy ``` tail ```.\n",
    "    \n",
    "Uzupełnimy teraz arsenał poleceń o ``` file ```, najlepiej niech wypowie się manual:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "man file"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "czyli, krótko ```file``` wyświetla informację o pliku, np:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 32,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "cp fig2.png fig"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 33,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "fig: PNG image data, 448 x 164, 8-bit/color RGBA, non-interlaced\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "file fig"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 34,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "fig1.png: PNG image data, 388 x 141, 8-bit/color RGBA, non-interlaced\n",
      "fig1.svg: SVG Scalable Vector Graphics image\n",
      "burza: UTF-8 Unicode text, with very long lines\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "file fig1.png\n",
    "file fig1.svg\n",
    "file burza"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Kolejnym przydatnym poleceniem jest ```find```, w najprostszej wersji pozwala wyświetlić wszystkie pliki w dół drzewa katalogowego od miejsca wywołania."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "man find"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "find"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "```find``` można wzbogacić o wiele opcji (patrz ```man```), najprzydatniejsze to:\n",
    "* -maxdepth, -mindepth - określa zasięg (głębokość) działania\n",
    "* -type określa typ pliku:\n",
    "    * -type d - katalog,\n",
    "    * -type l - dowiązanie,\n",
    "    * -type f - zwykły plik\n",
    "    * oraz kilka innych\n",
    "* -name\n",
    "\n",
    "np:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 39,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "../\n",
      "../Wykład\n",
      "../Wykład/.ipynb_checkpoints\n",
      "../Wykład/parallel\n",
      "../.ipynb_checkpoints\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "find ../ -maxdepth 2 -type d"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 40,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "../../Info_CS_1\n",
      "../../References\n",
      "../../C++\n",
      "../../Python\n",
      "../../Info_3\n",
      "../../KAP_ACFD\n",
      "../../Hydrodynamic Stability and Transition\n",
      "../../.ipynb_checkpoints\n",
      "../../Metody_Numeryczne\n",
      "../../Mechanika_Plynow_2\n",
      "../../HPC\n",
      "../../Dyplomy\n",
      "../../Mechanika_Plynow_1\n",
      "../../Info_CS_2\n",
      "../../Styczkopisy\n",
      "../../MOMP_CFD\n",
      "../../Zaawansowana Mechanika Płynów\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "find ../../ -maxdepth 1 -mindepth 1 -type d"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "wyświetli tylko katalogi zaczynając od położenia w drzewie katalogowym dwa katalogi w górę (../../) z ograniczeniem głębokości przeszukiwania."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 41,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "ls: cannot access '../../Hydrodynamic': No such file or directory\n",
      "ls: cannot access 'Stability': No such file or directory\n",
      "ls: cannot access 'and': No such file or directory\n",
      "ls: cannot access 'Transition': No such file or directory\n",
      "ls: cannot access '../../Zaawansowana': No such file or directory\n",
      "ls: cannot access 'Mechanika': No such file or directory\n",
      "ls: cannot access 'Płynów': No such file or directory\n",
      "../../C++:\n",
      "total 176\n",
      "drwxrwxr-x  2 sgepner sgepner  4096 lut 15 12:24  \u001b[0m\u001b[01;34m2021-22\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x  3 sgepner sgepner  4096 paź  7 13:16 \u001b[01;34m'Elements of modern C'\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 15962 paź  4 10:24 'Kanał Ogólny Teams.docx'\n",
      "drwxrwxr-x  2 sgepner sgepner  4096 lis  8 19:58  \u001b[01;34mlaboratoria\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner 30779 paź 16  2017  lista1718.ods\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 21829 paź  7  2019  lista_19_20.ods\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner 11507 paź  4 09:57 'Wyjańsnienie do teczek akredytacji.docx'\n",
      "drwxrwxr-x 10 sgepner sgepner  4096 paź  6  2020  \u001b[01;34mwyklady\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 21965 paź  6  2020  Zasady.odt\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 51087 paź  6  2020  Zasady.pdf\n",
      "\n",
      "../../Dyplomy:\n",
      "total 20\n",
      "drwxrwxr-x 2 sgepner sgepner 4096 lut  2  2018 \u001b[01;34mJSkirtun\u001b[0m\n",
      "drwxr-xr-x 2 sgepner sgepner 4096 paź 21  2019 \u001b[01;34mKrystianPlackowski\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 5 sgepner sgepner 4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34mmsobolewski\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 3 sgepner sgepner 4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34mPracainz\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 2 sgepner sgepner 4096 paź 21  2016 \u001b[01;34mRecenzje\u001b[0m\n",
      "\n",
      "../../HPC:\n",
      "total 12\n",
      "drwxrwxr-x 5 sgepner sgepner 4096 lut  2 14:58  \u001b[01;34mhpc-course\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 2 sgepner sgepner 4096 lis  8 12:09 \u001b[01;34m'wykład 1'\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 3 sgepner sgepner 4096 lis  3 13:43 \u001b[01;34m'wykłady 4-7'\u001b[0m\n",
      "\n",
      "../../Info_3:\n",
      "total 92\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner   177 mar  8  2021  lista\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 21086 cze  2  2016  listy.odt\n",
      "drwxr-xr-x 4 sgepner sgepner  4096 mar  4 11:34  \u001b[01;34mWykład\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 13697 mar  6  2020 'Zasady przedmiotu.odt'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 41839 mar  6  2020 'Zasady przedmiotu.pdf'\n",
      "\n",
      "../../Info_CS_1:\n",
      "total 11112\n",
      "drwxrwxr-x 10 sgepner sgepner     4096 sty 25  2019 \u001b[01;34mCS1\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner    12029 lis 18  2019 Dokument.docx\n",
      "drwxrwxr-x  5 sgepner sgepner     4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34mInfo1\u001b[0m\n",
      "drwxr-xr-x  4 sgepner sgepner     4096 lis  2 09:51 \u001b[01;34mLab\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 22 sgepner sgepner     4096 wrz 30 15:58 \u001b[01;34mLecture\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 11335858 wrz  4  2020 \u001b[01;31mLecture.zip\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner    10616 paź  1  2019 Ogłoszenie.odt\n",
      "\n",
      "../../Info_CS_2:\n",
      "total 264\n",
      "drwxrwxr-x 4 sgepner sgepner   4096 sty 23  2019  \u001b[01;34m2013-14\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 2 sgepner sgepner   4096 sty 23  2019  \u001b[01;34m2015-16\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 6 sgepner sgepner   4096 cze  6  2017  \u001b[01;34m2016_2017\u001b[0m\n",
      "drwxr-xr-x 5 sgepner sgepner   4096 cze 15  2018  \u001b[01;34m2017_2018\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 2 sgepner sgepner   4096 cze  5  2018  \u001b[01;34mjunk\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 2 sgepner sgepner   4096 lut 27  2018  \u001b[01;34mLaboratory\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 218136 mar 13  2020 'Lorenz equations.ipynb'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  18726 mar 18  2020  Pandemic.ipynb\n",
      "drwxrwxr-x 2 sgepner sgepner   4096 maj 14  2018  \u001b[01;34mPraceDomowe\u001b[0m\n",
      "\n",
      "../../.ipynb_checkpoints:\n",
      "total 0\n",
      "\n",
      "../../KAP_ACFD:\n",
      "total 88\n",
      "drwxrwxr-x 22 sgepner sgepner  4096 lut 22 09:48 \u001b[01;34mACFD\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner  6372 paź 31  2019 Dodatkowy.odt\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner 12149 paź 10  2019 Dokument.docx\n",
      "drwxr-xr-x  6 sgepner sgepner  4096 lut 22 10:08 \u001b[01;34mKAP\u001b[0m\n",
      "drwxr-xr-x  8 sgepner sgepner  4096 lut 25  2021 \u001b[01;34mLecture\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 15346 maj 29  2018 testresults.odt\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner 39579 maj 29  2018 testresults.pdf\n",
      "\n",
      "../../Mechanika_Plynow_1:\n",
      "total 12\n",
      "drwxrwxr-x 4 sgepner sgepner 4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34m2010_11\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 5 sgepner sgepner 4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34m2011_12\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 4 sgepner sgepner 4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34m2012_13\u001b[0m\n",
      "\n",
      "../../Mechanika_Plynow_2:\n",
      "total 116\n",
      "drwxrwxr-x  2 sgepner sgepner  4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34m2012\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x  2 sgepner sgepner  4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34m2013\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 38669 cze  2  2016 fm2_wyniki.pdf\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 24500 cze  2  2016 Harmonogram.ods\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner 40719 cze  2  2016 Harmonogram.pdf\n",
      "drwxrwxr-x 16 sgepner sgepner  4096 wrz  8  2016 \u001b[01;34minstrukcje\u001b[0m\n",
      "\n",
      "../../Metody_Numeryczne:\n",
      "total 1312\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner 938276 kwi 16  2020  lab4.pdf\n",
      "-rw-r--r--  1 sgepner sgepner 368092 kwi 30  2020  lab5.pdf\n",
      "drwxrwxr-x  4 sgepner sgepner   4096 wrz  8  2016  \u001b[01;34mletni_11_12\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 28 sgepner sgepner   4096 wrz  8  2016  \u001b[01;34mletni_12_13\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x  2 sgepner sgepner   4096 lut 25 12:50  \u001b[01;34mletni_15_16\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r--  1 sgepner sgepner  16977 cze  2  2016 'Untitled 1.odt'\n",
      "\n",
      "../../MOMP_CFD:\n",
      "total 24\n",
      "drwxrwxr-x 4 sgepner sgepner  4096 wrz  8  2016  \u001b[01;34mCFD\u001b[0m\n",
      "drwxrwxr-x 5 sgepner sgepner  4096 wrz  8  2016  \u001b[01;34mMOMP\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 15072 cze  1  2021 'Propozycje zmian programu nauczania.docx'\n",
      "\n",
      "../../Python:\n",
      "total 1072\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 709632 mar  2 13:01 '11_NERW 2 PW karta czasu pracy - wzór B_Gepner Stanisław.xls'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 126600 sty  5 19:30  \u001b[01;35madd_figure.png\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 215956 sty  5 19:29  \u001b[01;35madd_figure.xcf\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  16833 lut  3 14:53 'Karta przedmiotu.docx'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  12387 sty  5 17:07 'Krótki opis.docx'\n",
      "drwxrwxr-x 6 sgepner sgepner   4096 lut 15 15:43  \u001b[01;34mLectures\u001b[0m\n",
      "\n",
      "../../References:\n",
      "total 60\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  9005 lut  8  2021  konel_mrozowski_zaliczenie_c++.docx\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  8690 mar  9  2018 'list rekomendacyjny_ms.docx'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 16421 cze  2  2016  MKlocek_References.odt\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 15149 kwi 12  2021 'Recommendation letter García Rico Andrés Rafael.docx'\n",
      "\n",
      "../../Styczkopisy:\n",
      "total 115844\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 15895565 lis 16  2020 PodstawyTurbulencji_T1-20.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 11075852 lis 16  2020 PodstawyTurbulencji_T21-40.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 15322389 lis 16  2020 PodstawyTurbulencji_T41-60.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 26074758 lis 16  2020 PodstawyTurbulencji_T61-78.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  9057373 lis 16  2020 Zaawansowana_Mechanika_Płynów_1_20.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 12651629 lis 16  2020 Zaawansowana_Mechanika_Płynów_21_40.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 14066050 lis 16  2020 Zaawansowana_Mechanika_Płynów_41_60.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 10065666 lis 16  2020 Zaawansowana_Mechanika_Płynów_61_80.pdf\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  4362175 lis 16  2020 Zaawansowana_Mechanika_Płynów_81_89.pdf\n"
     ]
    },
    {
     "ename": "",
     "evalue": "2",
     "output_type": "error",
     "traceback": []
    }
   ],
   "source": [
    "ls -l `find ../../ -maxdepth 1 -mindepth 1 -type d`"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "### Wyszukiwanie w tekście (ale nie tylko) - ```grep```\n",
    "```grep``` - global regular expression print, drukuje linie, które zawierają wzorzec będący argumentem wywołania. Działanie ```grep``` pokażemy na przykładzie *Burzy* Williama Szekspira:\n",
    "\n",
    "Pierwsze 10 linii pliku to:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 42,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Burza\n",
      "OSOBY:\n",
      "ALONSO, król neapolitański.\n",
      "SEBASTIAN, brat jego.\n",
      "PROSPERO, prawy książę Mediolanu.\n",
      "ANTONIO, brat jego, przywłaszczyciel księstwa.\n",
      "FERDYNAND, syn króla neapolitańskiego.\n",
      "GONZALO, poczciwy stary radca króla Neapolu.\n",
      "ADRIAN, FRANCISKO, panowie.\n",
      "KALIBAN, dziki i potworny niewolnik.\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "head -n 10 burza"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Wszystkie linie w których pojawia się *Ariel*:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 43,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Przyjdź, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku[10]!\n",
      "Wykona \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K.\n",
      "(\u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K wychodzi)\n",
      "(wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K w postaci nimfy wodnej)\n",
      "Piękne zjawisko! Lotny \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Wychodzi Kaliban — Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny, gra i śpiewa, za nim Ferdynand.\n",
      "Wzrok się ich zmierzył. Piękny \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "(na stronie) Dobrześ się sprawił, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku! (głośno) Idźmy!\n",
      "(do \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ka) A teraz słuchaj, co jeszcze masz zrobić!\n",
      "Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny, grając uroczystą melodię.\n",
      "Zasypia — \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K wychodzi.\n",
      "Rozmawiają na stronie. Muzyka. Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny.\n",
      "Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny.\n",
      "\u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K gra na piszczałce i na bębenku.\n",
      "Grzmoty i błyskawice. Wbiega \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K w postaci harpii, roztacza skrzydła nad stołem; bankiet znika.\n",
      "Udałeś pysznie harpię, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Hej, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, sługo mój przebiegły!\n",
      "Lecz się nie zbliżaj, piękny \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Więc wszystko dobrze. — Przybądź \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku!\n",
      "Dzięki wam. — \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Jak myśli szybki, przybądź, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku!\n",
      "Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K.\n",
      "(wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, niosąc błyszczące materie itd.)\n",
      "Prospero i \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K zostają niewidzialni. — Wchodzą: Kaliban, Stefano i Trynkulo, przemokli.\n",
      "Słychać krzyk polujących. Wchodzą duchy w postaci psów, które podszczuwane przez Prospera i \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ka gonią za Stefanem, Trynkulem i Kalibanem.\n",
      "Wchodzą: Prospero w czarnoksięskiej odzieży i \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K.\n",
      "Idź więc i wolność daj im, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Uroczysta muzyka. — Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K za nim Alonso z gestami obłąkanego, prowadzony przez Gonzala, za nimi Sebastian i Antonio w tej samej postawie, prowadzeni przez Adriana i Franciska. Wszyscy wstępują w koło zakreślone przez Prospera i stoją w nim zaczarowani. Prospero, patrząc na nich, mówi:\n",
      "Śpiesz \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, przynieś mi z mej celi\n",
      "(wychodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K)\n",
      "Śpiesz \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, wkrótce będziesz wolny!\n",
      "Wraca \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, a śpiewając, pomaga ubierać się Prosperowi.\n",
      "(wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, za nim Kapitan i Bosman, odurzeni)\n",
      "(do \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ka) Leć, duchu, rozwiąż potęgę mych czarów,\n",
      "Wróć teraz wolność. (wychodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K)\n",
      "Wraca \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, pędząc przed sobą Kalibana, Stefana i Trynkula, w ukradzionej odzieży.\n",
      "Mój \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, ptaszku mój kochany,\n",
      "\u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku — ze względu na rytm wiersza należy wymawiać jak wyraz czterosylabowy: Aryjelu. [przypis edytorski]\n",
      "Sebastian — imię to (podobnie jak: \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, Mediolan) w tym tłumaczeniu w partiach wierszem należy czytać dla zachowania rytmu wiersza jak wyraz czterosylabowy: Sebastyjan; a za tym również inne formy odmiany: Sebastyjanie itd. [przypis edytorski]\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "grep Ariel burza"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "```grep``` jest szczególnie przydatny w połączeniu przez przekierowanie ```|``` z poleceniami ```ls``` lub ```find```.  \n",
    "Możemy np. wylistować jedynie pliki .png:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 44,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Przyjdź, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku[10]!\n",
      "Wykona \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K.\n",
      "(\u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K wychodzi)\n",
      "(wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K w postaci nimfy wodnej)\n",
      "Piękne zjawisko! Lotny \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Wychodzi Kaliban — Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny, gra i śpiewa, za nim Ferdynand.\n",
      "Wzrok się ich zmierzył. Piękny \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "(na stronie) Dobrześ się sprawił, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku! (głośno) Idźmy!\n",
      "(do \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ka) A teraz słuchaj, co jeszcze masz zrobić!\n",
      "Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny, grając uroczystą melodię.\n",
      "Zasypia — \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K wychodzi.\n",
      "Rozmawiają na stronie. Muzyka. Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny.\n",
      "Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K niewidzialny.\n",
      "\u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K gra na piszczałce i na bębenku.\n",
      "Grzmoty i błyskawice. Wbiega \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K w postaci harpii, roztacza skrzydła nad stołem; bankiet znika.\n",
      "Udałeś pysznie harpię, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Hej, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, sługo mój przebiegły!\n",
      "Lecz się nie zbliżaj, piękny \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Więc wszystko dobrze. — Przybądź \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku!\n",
      "Dzięki wam. — \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Jak myśli szybki, przybądź, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku!\n",
      "Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K.\n",
      "(wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, niosąc błyszczące materie itd.)\n",
      "Prospero i \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K zostają niewidzialni. — Wchodzą: Kaliban, Stefano i Trynkulo, przemokli.\n",
      "Słychać krzyk polujących. Wchodzą duchy w postaci psów, które podszczuwane przez Prospera i \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ka gonią za Stefanem, Trynkulem i Kalibanem.\n",
      "Wchodzą: Prospero w czarnoksięskiej odzieży i \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K.\n",
      "Idź więc i wolność daj im, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku,\n",
      "Uroczysta muzyka. — Wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K za nim Alonso z gestami obłąkanego, prowadzony przez Gonzala, za nimi Sebastian i Antonio w tej samej postawie, prowadzeni przez Adriana i Franciska. Wszyscy wstępują w koło zakreślone przez Prospera i stoją w nim zaczarowani. Prospero, patrząc na nich, mówi:\n",
      "Śpiesz \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, przynieś mi z mej celi\n",
      "(wychodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K)\n",
      "Śpiesz \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, wkrótce będziesz wolny!\n",
      "Wraca \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, a śpiewając, pomaga ubierać się Prosperowi.\n",
      "(wchodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, za nim Kapitan i Bosman, odurzeni)\n",
      "(do \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ka) Leć, duchu, rozwiąż potęgę mych czarów,\n",
      "Wróć teraz wolność. (wychodzi \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K)\n",
      "Wraca \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, pędząc przed sobą Kalibana, Stefana i Trynkula, w ukradzionej odzieży.\n",
      "Mój \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku, ptaszku mój kochany,\n",
      "\u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku — ze względu na rytm wiersza należy wymawiać jak wyraz czterosylabowy: Aryjelu. [przypis edytorski]\n",
      "Sebastian — imię to (podobnie jak: \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K, Mediolan) w tym tłumaczeniu w partiach wierszem należy czytać dla zachowania rytmu wiersza jak wyraz czterosylabowy: Sebastyjan; a za tym również inne formy odmiany: Sebastyjanie itd. [przypis edytorski]\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "cat burza | grep Ariel"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 46,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner   13182 mar  3  2020 \u001b[01;31m\u001b[Kfig\u001b[m\u001b[K1.png\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner   16358 mar  3  2020 \u001b[01;31m\u001b[Kfig\u001b[m\u001b[K2.png\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls -l | grep png | grep fig"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "cat burza | grep Panie"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Albo przeszukać drzewo katalogowe na żądaną głębokość:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 47,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "./Zaznaczenie_004.\u001b[01;31m\u001b[Kpng\u001b[m\u001b[K\n",
      "./fig2.\u001b[01;31m\u001b[Kpng\u001b[m\u001b[K\n",
      "./fig1.\u001b[01;31m\u001b[Kpng\u001b[m\u001b[K\n",
      "./unix.\u001b[01;31m\u001b[Kpng\u001b[m\u001b[K\n",
      "./Zaznaczenie_005.\u001b[01;31m\u001b[Kpng\u001b[m\u001b[K\n",
      "./Zrzut ekranu z 2020-04-27 18-33-57.\u001b[01;31m\u001b[Kpng\u001b[m\u001b[K\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "find | grep png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Możemy np. wykonać operację na wszystkich plikach pasujących to wzorca (też rozsianych po katalogach). powiedzmy, że chcemy usunąć wszystkie pliki png:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "```rm `find -maxdepth 3| grep png` ```"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "**Przykład z życia:** prowadzę obecnie obliczenia i generuję sporo plików z wynikami, które akurat nie są mi potrzebne. Ze względu na ograniczenie przestrzeni dyskowej muszę pilnować aby nie przekroczyć kwoty dyskowej (i nie narazić się na gniew admina). mam więc ustawioną pętlę (pętle w Bash omówimy za chwilę) w której wywołuję:  \n",
    "```rm -maxdepth 3 `find | grep chk; sleep 600```  \n",
    "aby co 10 minut posprzątać drzewo katalogowe z nieprzydatnych wyników."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "#### Wyrażenia regularne\n",
    "Skorzystamy z okazji zabaw z ```grep``` i wspomnimy o wyrażeniach regularnych. Są to operacje, podobne do arytmetycznych pozwalające na znalezienie ciągów znaków, odpowiadających zapisanemu wyrażeniu. Wyrażenia definiuje się według określonych zasad, i tak:\n",
    "\n",
    "* Większość znaków odpowiada samym sobie (a,b, ..).\n",
    "* Operator nawiasów kwadratowych '['  ']' pozwala na dopasowanie do dowolnego znaku, a użyty z '^' dopasowuje do znaków z poza listy.\n",
    "* zakres znaków ustala się przez '-', np. 1-9 oznacza cyfry od 1 do 9.\n",
    "* '^' i '$' samodzielnie oznaczają początek i koniec linii\n",
    "* '.' - kropka, to dowolny znak\n",
    "\n",
    "Przeszukajmy plik burza, ograniczając się do linii od 400 do 500 szukając fraz przy uzyciu wyrażeń regularnych. Szukamy fraz rozpoczynających się od spacji (literalizacja przez ```\\```), litery *W* lub *w*, niezawierającej na trzecim miejscu *a* lub *e*, w końcu na ostatnim miejscu ma się znaleźć litera z zakresu *a-h*."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 56,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "Przyjdź, \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[Ku[10]!\n",
      "Wykona \u001b[01;31m\u001b[KAriel\u001b[m\u001b[K.\n",
      "\u001b[01;31m\u001b[KAlbo \u001b[m\u001b[Kpracować dla mnie w żyłach ziemi,\n",
      "W \u001b[01;31m\u001b[KAlgie\u001b[m\u001b[Krze.\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "head -n 1000 burza | tail -n 500 | grep A[a-z][^ty].."
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 48,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "By skończyć, śpiesznie\u001b[01;31m\u001b[K wied\u001b[m\u001b[Kli nas do łodzi,\n",
      "Iluż ci smutków byłam\u001b[01;31m\u001b[K wted\u001b[m\u001b[Ky źródłem!\n",
      "Wszystkich mych\u001b[01;31m\u001b[K wrog\u001b[m\u001b[Ków przygnała do wyspy.\n",
      "Latać lub pływać, lub\u001b[01;31m\u001b[K w og\u001b[m\u001b[Kniu się nurzać,\n",
      "Tom\u001b[01;31m\u001b[K w je\u001b[m\u001b[Kdno znowu zbiegał się ognisko:\n",
      "Bym do Bermudów\u001b[01;31m\u001b[K wiec\u001b[m\u001b[Kznie kołatanych\n",
      "Czy\u001b[01;31m\u001b[K więc\u001b[m\u001b[K zapomniałeś,\n",
      "Kłamiesz, złośliwcze! Czy\u001b[01;31m\u001b[K więc\u001b[m\u001b[K zapomniałeś\n",
      "Ta\u001b[01;31m\u001b[K więc\u001b[m\u001b[K czarownica\n",
      "Wiesz,\u001b[01;31m\u001b[K w ja\u001b[m\u001b[Kk okrutnej znalazłem cię doli,\n",
      "Rozdarłem sosnę,\u001b[01;31m\u001b[K wróc\u001b[m\u001b[Kiłem ci wolność\n",
      "Zrób to, a wolność za dwa dni ci\u001b[01;31m\u001b[K wróc\u001b[m\u001b[Kę.\n",
      "Co\u001b[01;31m\u001b[K więc\u001b[m\u001b[K mam robić? Powiedz, co mam robić?\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "head -n 1000 burza | tail -n 500 | grep [\\ ^][Ww][^ae].[a-h]"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "## Archiwizacja danych\n",
    "Istnieje kilka narzędzi umożliwiających 'pakowanie' lików. Najpopularniejszym zdaje się być ```tar``` nazwa pochodzi of *tape archiver*, czyli archiwizacji na napędach taśmowych. Program wywołuje się wraz z opcjami. My ograniczymy się do:\n",
    "\n",
    "* c - stwórz archiwum\n",
    "* v - wyświetla pliki do pakowania / rozpakowania\n",
    "* f - nazwa archiwum podana jako argument\n",
    "* z - dodatkowo kompresuje archiwum\n",
    "* x - rozpakuj archiwum"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 61,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "total 14M\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  29K mar  4 11:51  \u001b[0m\u001b[01;31maaa.tar.gz\u001b[0m\n",
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner 108K mar  4 11:24  burza\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  303 mar  6  2020  burza_short\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  16K mar  4 11:32  fig\n",
      "-rw-r----- 1 sgepner sgepner  13K mar  3  2020  \u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  17K mar  3  2020  \u001b[01;35mfig1.svg\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  16K mar  3  2020  \u001b[01;35mfig2.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 109K mar  4 10:48 'Info 3 - Wykład 1.ipynb'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 1,3M mar 17  2020 'Info 3 - Wykład 1.pdf'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  45K mar 17  2020 'Info 3 - Wykład 1.tex'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 156K mar  4 11:48 'Info 3 - Wykład 2.ipynb'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 110K mar 20  2020 'Info 3 - Wykład 2.pdf'\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner  50K mar 20  2020 'Info 3 - Wykład 2.tex'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  22K kwi 23  2021 'Info 3 - Wykład 3.ipynb'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 121K kwi  1  2020 'Info 3 - Wykład 3.pdf'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  36K kwi  1  2020 'Info 3 - Wykład 3.tex'\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 2,4M kwi 29  2020  its_parallel.pdf\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 694K kwi 24  2020  its_scripted.pdf\n",
      "drwx--x--x 2 sgepner sgepner 4,0K maj 18  2020  \u001b[01;34mparallel\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  64K mar  3  2020  \u001b[01;35mquote-c-is-a-horrible-language-it-s-made-more-horrible-by-the-fact-that-a-lot-of-substandard-linus-torvalds-111-83-18.jpg\u001b[0m\u001b[K\n",
      "-rw-rw-r-- 1 sgepner sgepner 1,9K mar  4 11:29  result_file\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 7,5M maj 31  2019  siatka_0.chk\n",
      "-rwxr--r-- 1 sgepner sgepner   53 mar 31  2020  \u001b[01;32mskrypt\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 1,2M mar  3  2020  \u001b[01;35munix.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 6,1K mar  3  2020  \u001b[01;35mZaznaczenie_004.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner 1,8K mar  3  2020  \u001b[01;35mZaznaczenie_005.png\u001b[0m\n",
      "-rw-r--r-- 1 sgepner sgepner  71K kwi 27  2020 \u001b[01;35m'Zrzut ekranu z 2020-04-27 18-33-57.png'\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls -lh"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 58,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "fig1.png\n",
      "fig2.png\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "tar cvfz aaa.tar.gz fig1.png fig2.png"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 62,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      " \u001b[0m\u001b[01;31maaa.tar.gz\u001b[0m\n",
      " burza\n",
      " burza_short\n",
      " fig\n",
      " \u001b[01;35mfig1.svg\u001b[0m\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.tex'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.tex'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.tex'\n",
      " its_parallel.pdf\n",
      " its_scripted.pdf\n",
      " \u001b[01;34mparallel\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mquote-c-is-a-horrible-language-it-s-made-more-horrible-by-the-fact-that-a-lot-of-substandard-linus-torvalds-111-83-18.jpg\u001b[0m\u001b[K\n",
      " result_file\n",
      " siatka_0.chk\n",
      " \u001b[01;32mskrypt\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35munix.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mZaznaczenie_004.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mZaznaczenie_005.png\u001b[0m\n",
      "\u001b[01;35m'Zrzut ekranu z 2020-04-27 18-33-57.png'\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "rm fig1.png fig2.png\n",
    "ls"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 63,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "fig1.png\n",
      "fig2.png\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "tar xvf aaa.tar.gz"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 64,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      " \u001b[0m\u001b[01;31maaa.tar.gz\u001b[0m\n",
      " burza\n",
      " burza_short\n",
      " fig\n",
      " \u001b[01;35mfig1.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mfig1.svg\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mfig2.png\u001b[0m\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 1.tex'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 2.tex'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.ipynb'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.pdf'\n",
      "'Info 3 - Wykład 3.tex'\n",
      " its_parallel.pdf\n",
      " its_scripted.pdf\n",
      " \u001b[01;34mparallel\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mquote-c-is-a-horrible-language-it-s-made-more-horrible-by-the-fact-that-a-lot-of-substandard-linus-torvalds-111-83-18.jpg\u001b[0m\u001b[K\n",
      " result_file\n",
      " siatka_0.chk\n",
      " \u001b[01;32mskrypt\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35munix.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mZaznaczenie_004.png\u001b[0m\n",
      " \u001b[01;35mZaznaczenie_005.png\u001b[0m\n",
      "\u001b[01;35m'Zrzut ekranu z 2020-04-27 18-33-57.png'\u001b[0m\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ls"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "## Procesy i zadania\n",
    "Powłoka ```bash``` oferuje duże możliwości kontroli nad zadaniami użytkownika. Nas interesować będzie wyświetlanie działających procesów: ```ps``` (process show). Kończenie procesów przez ```kill```.Przenoszenie zadań w stan uśpienia przez kombinacje Ctrl-Z, kontrola uśpionych zadań ```jobs``` oraz wizualizacja drzewa procesów ```pstree```.\n",
    "\n",
    "Ogólnie kontrola nad procesami i możliwość ich zabijania czy zawieszania jest, tak jakby, lepiej wbudowana w systemy z rodziny Uniowych. Jest to, jak już wiecie nawet tematyką memów.\n",
    "\n",
    "Zaczniemy od ```ps``` (flaga ```-f``` dodaje kilka szczegółów), który w podstawowej wersji wyświetla procesy działające w bieżącej sesji konsoli:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 1,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "UID          PID    PPID  C STIME TTY          TIME CMD\n",
      "sgepner  1280724 1280713  0 09:42 pts/7    00:00:00 /bin/bash --rcfile /home/sge\n",
      "sgepner  1297199 1280724  0 10:22 pts/7    00:00:00 ps -f\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "ps -f"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Omówmy najważniejsze elementy wyniku:\n",
    "\n",
    "```UID        PID  PPID  C STIME TTY          TIME CMD\n",
    "sgepner  10422 16766  0 16:22 pts/5    00:00:00 ps -f```\n",
    "\n",
    "* UID - nazwa użytkownika będącego właścicielem procesu\n",
    "* PID - Numer identyfikacyjny procesu\n",
    "* PPID- Numer identyfikacyjny procesu nadrzędnego - rodzica\n",
    "* C - wykorzystanie procesora prze proces\n",
    "* STIME - Czas uruchomienia procesu\n",
    "* TTY - Terminal procesu\n",
    "* TIME - Całkowity czas wykorzystania procesora\n",
    "* CMD - Polecenie, które wywołało proces\n",
    "\n",
    "Inna przydatna flaga to ```-e``` - pozwala na wyświetlenie wszystkich procesów działających w systemie. Ponieważ może być ich bardzo dużo warto użyć razem z ```|grep```. Wyświetlmy wszystkie procesy użytkownika ```sgepner``` zawierające w sobie frazę ```bash```. Dodatkowo wynik ograniczymy do 4 linii:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "ps -ef |grep sgepner |grep bash | head -n 4"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "#### Znajdź i zabij (kill)\n",
    "Zdarza się, że jeden z procesów przestanie odpowiadać - zawiesi się. Albo po prostu nie chcemy go widzieć w puli procesów. Z pomocą przychodzi nam polecenie ```kill```. `kill` pozwala na wysłanie do procesu sygnału. Sygnał może być wysłany z mozliwością przechwycenia i obsługi przez proces, lub nie, w zależności od tego jakie są nasze intencje. W wersji bez opcji `kill` wysyła do procesu sygnał `SIGTERM` w założeniu ma to być sugnał, który prawidłowo napisany program przechwyci i obsłuży, zamykając się w sposób przewidziany przez programistę, np. zapisując dane i dokonując wpisu do logów. Może się jednak zdażyć, że użytkownik jest niecierpliwy, lub process uległ uszkodzeniu i zupełnie nie odpowiada, lub nie ma możliwości obsługi SIGTERM (unika zamknięcia!). W takich sytuacjiach mamy do dyspozycji flagę `-9` albo `-KILL` (gdzieś, kiedyś widziałem ją jako `-with-shotgun` jako żart), której program nie może przechwycić, a która realizowana jest przez jądro systemu. Ogólne zalecenie jest, aby najpierw próbować `killować` bez flagi, a dopiero po nieudanej próbie dodać flagę `-9`.  \n",
    "Listę dostępnych sygnałów można obejżeć studiując strone manuala (7 - co to znaczy, można się dowiedzieć studiując manual manuala):"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 12,
   "metadata": {
    "scrolled": true
   },
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "SIGNAL(7)                  Linux Programmer's Manual                 SIGNAL(7)\n",
      "\n",
      "NAME\n",
      "       signal - overview of signals\n",
      "\n",
      "DESCRIPTION\n",
      "       Linux  supports both POSIX reliable signals (hereinafter \"standard sig‐\n",
      "       nals\") and POSIX real-time signals.\n",
      "\n",
      "   Signal dispositions\n",
      "       Each signal has a current disposition, which determines how the process\n",
      "       behaves when it is delivered the signal.\n",
      "\n",
      "       The  entries  in the \"Action\" column of the table below specify the de‐\n",
      "       fault disposition for each signal, as follows:\n",
      "\n",
      "       Term   Default action is to terminate the process.\n",
      "\n",
      "       Ign    Default action is to ignore the signal.\n",
      "\n",
      "       Core   Default action is to terminate the process and  dump  core  (see\n",
      "              core(5)).\n",
      "\n",
      "       Stop   Default action is to stop the process.\n",
      "\n",
      "       Cont   Default  action  is  to  continue the process if it is currently\n",
      "              stopped.\n",
      "\n",
      "       A process can change the disposition of a signal using sigaction(2)  or\n",
      "       signal(2).   (The  latter  is  less portable when establishing a signal\n",
      "       handler; see signal(2) for  details.)   Using  these  system  calls,  a\n",
      "       process  can  elect one of the following behaviors to occur on delivery\n",
      "       of the signal: perform the default action; ignore the signal; or  catch\n",
      "       the signal with a signal handler, a programmer-defined function that is\n",
      "       automatically invoked when the signal is delivered.\n",
      "\n",
      "       By default, a signal handler is invoked on the  normal  process  stack.\n",
      "       It  is  possible  to  arrange that the signal handler uses an alternate\n",
      "       stack; see sigaltstack(2) for a discussion of how to do this  and  when\n",
      "       it might be useful.\n",
      "\n",
      "       The  signal  disposition is a per-process attribute: in a multithreaded\n",
      "       application, the disposition of a particular signal is the same for all\n",
      "       threads.\n",
      "\n",
      "       A child created via fork(2) inherits a copy of its parent's signal dis‐\n",
      "       positions.  During an execve(2), the dispositions  of  handled  signals\n",
      "       are  reset to the default; the dispositions of ignored signals are left\n",
      "       unchanged.\n",
      "\n",
      "   Sending a signal\n",
      "       The following system calls and library functions allow  the  caller  to\n",
      "       send a signal:\n",
      "\n",
      "       raise(3)        Sends a signal to the calling thread.\n",
      "\n",
      "       kill(2)         Sends  a  signal to a specified process, to all members\n",
      "                       of a specified process group, or to  all  processes  on\n",
      "                       the system.\n",
      "\n",
      "       killpg(3)       Sends  a  signal  to  all of the members of a specified\n",
      "                       process group.\n",
      "\n",
      "       pthread_kill(3) Sends a signal to a specified POSIX thread in the  same\n",
      "                       process as the caller.\n",
      "\n",
      "       tgkill(2)       Sends  a signal to a specified thread within a specific\n",
      "                       process.  (This is the system call  used  to  implement\n",
      "                       pthread_kill(3).)\n",
      "\n",
      "       sigqueue(3)     Sends  a  real-time  signal with accompanying data to a\n",
      "                       specified process.\n",
      "\n",
      "   Waiting for a signal to be caught\n",
      "       The following system calls suspend execution of the calling thread  un‐\n",
      "       til a signal is caught (or an unhandled signal terminates the process):\n",
      "\n",
      "       pause(2)        Suspends execution until any signal is caught.\n",
      "\n",
      "       sigsuspend(2)   Temporarily  changes  the  signal  mask (see below) and\n",
      "                       suspends execution until one of the unmasked signals is\n",
      "                       caught.\n",
      "\n",
      "   Synchronously accepting a signal\n",
      "       Rather  than  asynchronously catching a signal via a signal handler, it\n",
      "       is possible to synchronously accept the signal, that is, to block  exe‐\n",
      "       cution until the signal is delivered, at which point the kernel returns\n",
      "       information about the signal to the caller.  There are two general ways\n",
      "       to do this:\n",
      "\n",
      "       * sigwaitinfo(2), sigtimedwait(2), and sigwait(3) suspend execution un‐\n",
      "         til one of the signals in a specified  set  is  delivered.   Each  of\n",
      "         these calls returns information about the delivered signal.\n",
      "\n",
      "       * signalfd(2) returns a file descriptor that can be used to read infor‐\n",
      "         mation about signals that are delivered to the caller.  Each  read(2)\n",
      "         from  this file descriptor blocks until one of the signals in the set\n",
      "         specified in the signalfd(2) call is delivered to  the  caller.   The\n",
      "         buffer  returned  by read(2) contains a structure describing the sig‐\n",
      "         nal.\n",
      "\n",
      "   Signal mask and pending signals\n",
      "       A signal may be blocked, which means that it will not be delivered  un‐\n",
      "       til  it  is later unblocked.  Between the time when it is generated and\n",
      "       when it is delivered a signal is said to be pending.\n",
      "\n",
      "       Each thread in a process has an independent signal  mask,  which  indi‐\n",
      "       cates  the  set  of  signals  that the thread is currently blocking.  A\n",
      "       thread can manipulate its signal mask using pthread_sigmask(3).   In  a\n",
      "       traditional  single-threaded application, sigprocmask(2) can be used to\n",
      "       manipulate the signal mask.\n",
      "\n",
      "       A child created via fork(2) inherits a  copy  of  its  parent's  signal\n",
      "       mask; the signal mask is preserved across execve(2).\n",
      "\n",
      "       A  signal  may  be  process-directed or thread-directed.  A process-di‐\n",
      "       rected signal is one that is targeted at (and  thus  pending  for)  the\n",
      "       process  as  a  whole.  A signal may be process-directed because it was\n",
      "       generated by the kernel for reasons other than a hardware exception, or\n",
      "       because  it  was  sent using kill(2) or sigqueue(3).  A thread-directed\n",
      "       signal is one that is targeted at a specific thread.  A signal  may  be\n",
      "       thread-directed  because it was generated as a consequence of executing\n",
      "       a specific machine-language instruction that triggered a  hardware  ex‐\n",
      "       ception  (e.g.,  SIGSEGV  for an invalid memory access, or SIGFPE for a\n",
      "       math error), or because it was it was targeted at a specific thread us‐\n",
      "       ing interfaces such as tgkill(2) or pthread_kill(3).\n",
      "\n",
      "       A  process-directed  signal  may be delivered to any one of the threads\n",
      "       that does not currently have the signal blocked.  If more than  one  of\n",
      "       the  threads has the signal unblocked, then the kernel chooses an arbi‐\n",
      "       trary thread to which to deliver the signal.\n",
      "\n",
      "       A thread can obtain the set of signals that it  currently  has  pending\n",
      "       using  sigpending(2).  This set will consist of the union of the set of\n",
      "       pending process-directed signals and the set of signals pending for the\n",
      "       calling thread.\n",
      "\n",
      "       A  child created via fork(2) initially has an empty pending signal set;\n",
      "       the pending signal set is preserved across an execve(2).\n",
      "\n",
      "   Standard signals\n",
      "       Linux supports the standard signals listed below.  The second column of\n",
      "       the  table  indicates  which  standard  (if  any) specified the signal:\n",
      "       \"P1990\"  indicates  that  the  signal  is  described  in  the  original\n",
      "       POSIX.1-1990  standard;  \"P2001\" indicates that the signal was added in\n",
      "       SUSv2 and POSIX.1-2001.\n",
      "\n",
      "       Signal      Standard   Action   Comment\n",
      "       ────────────────────────────────────────────────────────────────────────\n",
      "       SIGABRT      P1990      Core    Abort signal from abort(3)\n",
      "       SIGALRM      P1990      Term    Timer signal from alarm(2)\n",
      "       SIGBUS       P2001      Core    Bus error (bad memory access)\n",
      "       SIGCHLD      P1990      Ign     Child stopped or terminated\n",
      "       SIGCLD         -        Ign     A synonym for SIGCHLD\n",
      "       SIGCONT      P1990      Cont    Continue if stopped\n",
      "       SIGEMT         -        Term    Emulator trap\n",
      "       SIGFPE       P1990      Core    Floating-point exception\n",
      "       SIGHUP       P1990      Term    Hangup detected on controlling terminal\n",
      "                                       or death of controlling process\n",
      "       SIGILL       P1990      Core    Illegal Instruction\n",
      "       SIGINFO        -                A synonym for SIGPWR\n",
      "       SIGINT       P1990      Term    Interrupt from keyboard\n",
      "       SIGIO          -        Term    I/O now possible (4.2BSD)\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "       SIGIOT         -        Core    IOT trap. A synonym for SIGABRT\n",
      "       SIGKILL      P1990      Term    Kill signal\n",
      "       SIGLOST        -        Term    File lock lost (unused)\n",
      "       SIGPIPE      P1990      Term    Broken pipe: write to pipe with no\n",
      "                                       readers; see pipe(7)\n",
      "       SIGPOLL      P2001      Term    Pollable event (Sys V).\n",
      "                                       Synonym for SIGIO\n",
      "       SIGPROF      P2001      Term    Profiling timer expired\n",
      "       SIGPWR         -        Term    Power failure (System V)\n",
      "       SIGQUIT      P1990      Core    Quit from keyboard\n",
      "       SIGSEGV      P1990      Core    Invalid memory reference\n",
      "       SIGSTKFLT      -        Term    Stack fault on coprocessor (unused)\n",
      "       SIGSTOP      P1990      Stop    Stop process\n",
      "       SIGTSTP      P1990      Stop    Stop typed at terminal\n",
      "       SIGSYS       P2001      Core    Bad system call (SVr4);\n",
      "                                       see also seccomp(2)\n",
      "       SIGTERM      P1990      Term    Termination signal\n",
      "       SIGTRAP      P2001      Core    Trace/breakpoint trap\n",
      "       SIGTTIN      P1990      Stop    Terminal input for background process\n",
      "       SIGTTOU      P1990      Stop    Terminal output for background process\n",
      "       SIGUNUSED      -        Core    Synonymous with SIGSYS\n",
      "       SIGURG       P2001      Ign     Urgent condition on socket (4.2BSD)\n",
      "       SIGUSR1      P1990      Term    User-defined signal 1\n",
      "       SIGUSR2      P1990      Term    User-defined signal 2\n",
      "       SIGVTALRM    P2001      Term    Virtual alarm clock (4.2BSD)\n",
      "       SIGXCPU      P2001      Core    CPU time limit exceeded (4.2BSD);\n",
      "                                       see setrlimit(2)\n",
      "       SIGXFSZ      P2001      Core    File size limit exceeded (4.2BSD);\n",
      "                                       see setrlimit(2)\n",
      "       SIGWINCH       -        Ign     Window resize signal (4.3BSD, Sun)\n",
      "\n",
      "       The signals SIGKILL and SIGSTOP cannot be caught, blocked, or ignored.\n",
      "\n",
      "       Up to and including Linux 2.2, the default behavior for  SIGSYS,  SIGX‐\n",
      "       CPU,  SIGXFSZ,  and (on architectures other than SPARC and MIPS) SIGBUS\n",
      "       was to terminate the process (without a core  dump).   (On  some  other\n",
      "       UNIX systems the default action for SIGXCPU and SIGXFSZ is to terminate\n",
      "       the  process  without  a  core  dump.)   Linux  2.4  conforms  to   the\n",
      "       POSIX.1-2001  requirements  for  these signals, terminating the process\n",
      "       with a core dump.\n",
      "\n",
      "       SIGEMT is not specified in POSIX.1-2001, but  nevertheless  appears  on\n",
      "       most  other UNIX systems, where its default action is typically to ter‐\n",
      "       minate the process with a core dump.\n",
      "\n",
      "       SIGPWR (which is not specified in POSIX.1-2001) is typically ignored by\n",
      "       default on those other UNIX systems where it appears.\n",
      "\n",
      "       SIGIO (which is not specified in POSIX.1-2001) is ignored by default on\n",
      "       several other UNIX systems.\n",
      "\n",
      "   Queueing and delivery semantics for standard signals\n",
      "       If multiple standard signals are pending for a process,  the  order  in\n",
      "       which the signals are delivered is unspecified.\n",
      "\n",
      "       Standard  signals  do  not  queue.  If multiple instances of a standard\n",
      "       signal are generated while that signal is blocked, then  only  one  in‐\n",
      "       stance  of  the signal is marked as pending (and the signal will be de‐\n",
      "       livered just once when it is unblocked).  In the case where a  standard\n",
      "       signal  is  already pending, the siginfo_t structure (see sigaction(2))\n",
      "       associated with that signal is not overwritten on arrival of subsequent\n",
      "       instances  of  the same signal.  Thus, the process will receive the in‐\n",
      "       formation associated with the first instance of the signal.\n",
      "\n",
      "   Signal numbering for standard signals\n",
      "       The numeric value for each signal is given  in  the  table  below.   As\n",
      "       shown  in the table, many signals have different numeric values on dif‐\n",
      "       ferent architectures.  The first numeric value in each table row  shows\n",
      "       the signal number on x86, ARM, and most other architectures; the second\n",
      "       value is for Alpha and SPARC; the third is for MIPS; and  the  last  is\n",
      "       for  PARISC.   A dash (-) denotes that a signal is absent on the corre‐\n",
      "       sponding architecture.\n",
      "\n",
      "       Signal        x86/ARM     Alpha/   MIPS   PARISC   Notes\n",
      "                   most others   SPARC\n",
      "       ─────────────────────────────────────────────────────────────────\n",
      "       SIGHUP           1           1       1       1\n",
      "       SIGINT           2           2       2       2\n",
      "       SIGQUIT          3           3       3       3\n",
      "       SIGILL           4           4       4       4\n",
      "       SIGTRAP          5           5       5       5\n",
      "       SIGABRT          6           6       6       6\n",
      "       SIGIOT           6           6       6       6\n",
      "       SIGBUS           7          10      10      10\n",
      "       SIGEMT           -           7       7      -\n",
      "       SIGFPE           8           8       8       8\n",
      "       SIGKILL          9           9       9       9\n",
      "       SIGUSR1         10          30      16      16\n",
      "       SIGSEGV         11          11      11      11\n",
      "       SIGUSR2         12          31      17      17\n",
      "       SIGPIPE         13          13      13      13\n",
      "       SIGALRM         14          14      14      14\n",
      "       SIGTERM         15          15      15      15\n",
      "       SIGSTKFLT       16          -       -        7\n",
      "       SIGCHLD         17          20      18      18\n",
      "       SIGCLD           -          -       18      -\n",
      "       SIGCONT         18          19      25      26\n",
      "       SIGSTOP         19          17      23      24\n",
      "       SIGTSTP         20          18      24      25\n",
      "       SIGTTIN         21          21      26      27\n",
      "       SIGTTOU         22          22      27      28\n",
      "       SIGURG          23          16      21      29\n",
      "\n",
      "       SIGXCPU         24          24      30      12\n",
      "       SIGXFSZ         25          25      31      30\n",
      "       SIGVTALRM       26          26      28      20\n",
      "       SIGPROF         27          27      29      21\n",
      "       SIGWINCH        28          28      20      23\n",
      "       SIGIO           29          23      22      22\n",
      "       SIGPOLL                                            Same as SIGIO\n",
      "       SIGPWR          30         29/-     19      19\n",
      "       SIGINFO          -         29/-     -       -\n",
      "       SIGLOST          -         -/29     -       -\n",
      "       SIGSYS          31          12      12      31\n",
      "       SIGUNUSED       31          -       -       31\n",
      "\n",
      "       Note the following:\n",
      "\n",
      "       *  Where defined, SIGUNUSED is synonymous  with  SIGSYS.   Since  glibc\n",
      "          2.26, SIGUNUSED is no longer defined on any architecture.\n",
      "\n",
      "       *  Signal  29  is SIGINFO/SIGPWR (synonyms for the same value) on Alpha\n",
      "          but SIGLOST on SPARC.\n",
      "\n",
      "   Real-time signals\n",
      "       Starting with version 2.2, Linux supports real-time signals  as  origi‐\n",
      "       nally defined in the POSIX.1b real-time extensions (and now included in\n",
      "       POSIX.1-2001).  The range of supported real-time signals is defined  by\n",
      "       the macros SIGRTMIN and SIGRTMAX.  POSIX.1-2001 requires that an imple‐\n",
      "       mentation support at least _POSIX_RTSIG_MAX (8) real-time signals.\n",
      "\n",
      "       The Linux kernel supports a range of 33  different  real-time  signals,\n",
      "       numbered 32 to 64.  However, the glibc POSIX threads implementation in‐\n",
      "       ternally uses two (for NPTL) or three (for LinuxThreads) real-time sig‐\n",
      "       nals  (see pthreads(7)), and adjusts the value of SIGRTMIN suitably (to\n",
      "       34 or 35).  Because the range of available real-time signals varies ac‐\n",
      "       cording  to  the glibc threading implementation (and this variation can\n",
      "       occur at run time according to the available kernel and glibc), and in‐\n",
      "       deed  the  range  of real-time signals varies across UNIX systems, pro‐\n",
      "       grams should never refer to real-time signals using hard-coded numbers,\n",
      "       but instead should always refer to real-time signals using the notation\n",
      "       SIGRTMIN+n, and include suitable (run-time) checks that SIGRTMIN+n does\n",
      "       not exceed SIGRTMAX.\n",
      "\n",
      "       Unlike standard signals, real-time signals have no predefined meanings:\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "       the entire set of real-time signals can be used for application-defined\n",
      "       purposes.\n",
      "\n",
      "       The  default  action  for an unhandled real-time signal is to terminate\n",
      "       the receiving process.\n",
      "\n",
      "       Real-time signals are distinguished by the following:\n",
      "\n",
      "       1.  Multiple instances of real-time signals can  be  queued.   By  con‐\n",
      "           trast,  if  multiple  instances  of a standard signal are delivered\n",
      "           while that signal is currently blocked, then only one  instance  is\n",
      "           queued.\n",
      "\n",
      "       2.  If the signal is sent using sigqueue(3), an accompanying value (ei‐\n",
      "           ther an integer or a pointer) can be sent with the signal.  If  the\n",
      "           receiving  process  establishes a handler for this signal using the\n",
      "           SA_SIGINFO flag to sigaction(2), then it can obtain this  data  via\n",
      "           the  si_value field of the siginfo_t structure passed as the second\n",
      "           argument to the handler.  Furthermore, the si_pid and si_uid fields\n",
      "           of this structure can be used to obtain the PID and real user ID of\n",
      "           the process sending the signal.\n",
      "\n",
      "       3.  Real-time signals are delivered in a  guaranteed  order.   Multiple\n",
      "           real-time  signals of the same type are delivered in the order they\n",
      "           were sent.  If different real-time signals are sent to  a  process,\n",
      "           they  are  delivered  starting  with  the  lowest-numbered  signal.\n",
      "           (I.e., low-numbered signals have highest priority.)   By  contrast,\n",
      "           if  multiple  standard signals are pending for a process, the order\n",
      "           in which they are delivered is unspecified.\n",
      "\n",
      "       If both standard and real-time signals are pending for a process, POSIX\n",
      "       leaves it unspecified which is delivered first.  Linux, like many other\n",
      "       implementations, gives priority to standard signals in this case.\n",
      "\n",
      "       According  to  POSIX,  an  implementation  should   permit   at   least\n",
      "       _POSIX_SIGQUEUE_MAX  (32)  real-time signals to be queued to a process.\n",
      "       However, Linux does things differently.  In kernels up to and including\n",
      "       2.6.7,  Linux imposes a system-wide limit on the number of queued real-\n",
      "       time signals for all processes.  This limit can  be  viewed  and  (with\n",
      "       privilege)  changed via the /proc/sys/kernel/rtsig-max file.  A related\n",
      "       file, /proc/sys/kernel/rtsig-nr, can be used to find out how many real-\n",
      "       time  signals are currently queued.  In Linux 2.6.8, these /proc inter‐\n",
      "       faces were replaced by  the  RLIMIT_SIGPENDING  resource  limit,  which\n",
      "       specifies  a  per-user  limit  for queued signals; see setrlimit(2) for\n",
      "       further details.\n",
      "\n",
      "       The addition of real-time signals required the widening of  the  signal\n",
      "       set  structure  (sigset_t)  from  32 to 64 bits.  Consequently, various\n",
      "       system calls were superseded by new system  calls  that  supported  the\n",
      "       larger signal sets.  The old and new system calls are as follows:\n",
      "\n",
      "       Linux 2.0 and earlier   Linux 2.2 and later\n",
      "       sigaction(2)            rt_sigaction(2)\n",
      "       sigpending(2)           rt_sigpending(2)\n",
      "       sigprocmask(2)          rt_sigprocmask(2)\n",
      "       sigreturn(2)            rt_sigreturn(2)\n",
      "       sigsuspend(2)           rt_sigsuspend(2)\n",
      "       sigtimedwait(2)         rt_sigtimedwait(2)\n",
      "\n",
      "   Interruption of system calls and library functions by signal handlers\n",
      "       If  a signal handler is invoked while a system call or library function\n",
      "       call is blocked, then either:\n",
      "\n",
      "       * the call is automatically restarted after the signal handler returns;\n",
      "         or\n",
      "\n",
      "       * the call fails with the error EINTR.\n",
      "\n",
      "       Which  of  these  two  behaviors  occurs  depends  on the interface and\n",
      "       whether or not the signal handler was established using the  SA_RESTART\n",
      "       flag  (see sigaction(2)).  The details vary across UNIX systems; below,\n",
      "       the details for Linux.\n",
      "\n",
      "       If a blocked call to one of the following interfaces is interrupted  by\n",
      "       a  signal  handler,  then the call is automatically restarted after the\n",
      "       signal handler returns if the SA_RESTART flag was used;  otherwise  the\n",
      "       call fails with the error EINTR:\n",
      "\n",
      "       * read(2),  readv(2), write(2), writev(2), and ioctl(2) calls on \"slow\"\n",
      "         devices.  A \"slow\" device is one where the I/O call may block for  an\n",
      "         indefinite time, for example, a terminal, pipe, or socket.  If an I/O\n",
      "         call on a slow device has already transferred some data by  the  time\n",
      "         it  is  interrupted  by a signal handler, then the call will return a\n",
      "         success status (normally, the number  of  bytes  transferred).   Note\n",
      "         that  a  (local)  disk is not a slow device according to this defini‐\n",
      "         tion; I/O operations on disk devices are not interrupted by signals.\n",
      "\n",
      "       * open(2), if it can block (e.g., when opening a FIFO; see fifo(7)).\n",
      "\n",
      "       * wait(2), wait3(2), wait4(2), waitid(2), and waitpid(2).\n",
      "\n",
      "       * Socket  interfaces:  accept(2),  connect(2),  recv(2),   recvfrom(2),\n",
      "         recvmmsg(2), recvmsg(2), send(2), sendto(2), and sendmsg(2), unless a\n",
      "         timeout has been set on the socket (see below).\n",
      "\n",
      "       * File locking interfaces: flock(2) and the F_SETLKW  and  F_OFD_SETLKW\n",
      "         operations of fcntl(2)\n",
      "\n",
      "       * POSIX  message  queue  interfaces: mq_receive(3), mq_timedreceive(3),\n",
      "         mq_send(3), and mq_timedsend(3).\n",
      "\n",
      "       * futex(2) FUTEX_WAIT (since Linux 2.6.22;  beforehand,  always  failed\n",
      "         with EINTR).\n",
      "\n",
      "       * getrandom(2).\n",
      "\n",
      "       * pthread_mutex_lock(3), pthread_cond_wait(3), and related APIs.\n",
      "\n",
      "       * futex(2) FUTEX_WAIT_BITSET.\n",
      "\n",
      "       * POSIX  semaphore  interfaces: sem_wait(3) and sem_timedwait(3) (since\n",
      "         Linux 2.6.22; beforehand, always failed with EINTR).\n",
      "\n",
      "       * read(2) from an inotify(7) file descriptor (since Linux 3.8;  before‐\n",
      "         hand, always failed with EINTR).\n",
      "\n",
      "       The following interfaces are never restarted after being interrupted by\n",
      "       a signal handler, regardless of the use of SA_RESTART; they always fail\n",
      "       with the error EINTR when interrupted by a signal handler:\n",
      "\n",
      "       * \"Input\"  socket interfaces, when a timeout (SO_RCVTIMEO) has been set\n",
      "         on the socket using setsockopt(2): accept(2),  recv(2),  recvfrom(2),\n",
      "         recvmmsg(2) (also with a non-NULL timeout argument), and recvmsg(2).\n",
      "\n",
      "       * \"Output\" socket interfaces, when a timeout (SO_RCVTIMEO) has been set\n",
      "         on the socket using setsockopt(2):  connect(2),  send(2),  sendto(2),\n",
      "         and sendmsg(2).\n",
      "\n",
      "       * Interfaces  used  to  wait for signals: pause(2), sigsuspend(2), sig‐\n",
      "         timedwait(2), and sigwaitinfo(2).\n",
      "\n",
      "       * File    descriptor    multiplexing     interfaces:     epoll_wait(2),\n",
      "         epoll_pwait(2), poll(2), ppoll(2), select(2), and pselect(2).\n",
      "\n",
      "       * System V IPC interfaces: msgrcv(2), msgsnd(2), semop(2), and semtime‐\n",
      "         dop(2).\n",
      "\n",
      "       * Sleep interfaces: clock_nanosleep(2), nanosleep(2), and usleep(3).\n",
      "\n",
      "       * io_getevents(2).\n",
      "\n",
      "       The sleep(3) function is also never restarted if interrupted by a  han‐\n",
      "       dler,  but  gives  a success return: the number of seconds remaining to\n",
      "       sleep.\n",
      "\n",
      "   Interruption of system calls and library functions by stop signals\n",
      "       On Linux, even in the absence of signal handlers, certain blocking  in‐\n",
      "       terfaces  can fail with the error EINTR after the process is stopped by\n",
      "       one of the stop signals and then resumed via SIGCONT.  This behavior is\n",
      "       not sanctioned by POSIX.1, and doesn't occur on other systems.\n",
      "\n",
      "       The Linux interfaces that display this behavior are:\n",
      "\n",
      "       * \"Input\"  socket interfaces, when a timeout (SO_RCVTIMEO) has been set\n",
      "         on the socket using setsockopt(2): accept(2),  recv(2),  recvfrom(2),\n",
      "         recvmmsg(2) (also with a non-NULL timeout argument), and recvmsg(2).\n",
      "\n",
      "       * \"Output\" socket interfaces, when a timeout (SO_RCVTIMEO) has been set\n",
      "         on the socket using setsockopt(2):  connect(2),  send(2),  sendto(2),\n",
      "         and sendmsg(2), if a send timeout (SO_SNDTIMEO) has been set.\n",
      "\n",
      "       * epoll_wait(2), epoll_pwait(2).\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "\n",
      "       * semop(2), semtimedop(2).\n",
      "\n",
      "       * sigtimedwait(2), sigwaitinfo(2).\n",
      "\n",
      "       * Linux 3.7 and earlier: read(2) from an inotify(7) file descriptor\n",
      "\n",
      "       * Linux  2.6.21  and  earlier:  futex(2)  FUTEX_WAIT, sem_timedwait(3),\n",
      "         sem_wait(3).\n",
      "\n",
      "       * Linux 2.6.8 and earlier: msgrcv(2), msgsnd(2).\n",
      "\n",
      "       * Linux 2.4 and earlier: nanosleep(2).\n",
      "\n",
      "CONFORMING TO\n",
      "       POSIX.1, except as noted.\n",
      "\n",
      "NOTES\n",
      "       For a discussion of async-signal-safe functions, see signal-safety(7).\n",
      "\n",
      "       The /proc/[pid]/task/[tid]/status file  contains  various  fields  that\n",
      "       show the signals that a thread is blocking (SigBlk), catching (SigCgt),\n",
      "       or ignoring (SigIgn).  (The set of signals that are caught  or  ignored\n",
      "       will  be  the same across all threads in a process.)  Other fields show\n",
      "       the set of pending signals that are directed to the thread (SigPnd)  as\n",
      "       well  as the set of pending signals that are directed to the process as\n",
      "       a whole (ShdPnd).  The corresponding fields in /proc/[pid]/status  show\n",
      "       the information for the main thread.  See proc(5) for further details.\n",
      "\n",
      "SEE ALSO\n",
      "       kill(1),    clone(2),    getrlimit(2),   kill(2),   restart_syscall(2),\n",
      "       rt_sigqueueinfo(2), pidfd_send_signal(2),  setitimer(2),  setrlimit(2),\n",
      "       sgetmask(2), sigaction(2), sigaltstack(2), signal(2), signalfd(2), sig‐\n",
      "       pending(2),  sigprocmask(2),  sigreturn(2),   sigsuspend(2),   sigwait‐\n",
      "       info(2),     abort(3),     bsd_signal(3),     killpg(3),    longjmp(3),\n",
      "       pthread_sigqueue(3), raise(3),  sigqueue(3),  sigset(3),  sigsetops(3),\n",
      "       sigvec(3),  sigwait(3), strsignal(3), sysv_signal(3), core(5), proc(5),\n",
      "       nptl(7), pthreads(7), sigevent(7)\n",
      "\n",
      "COLOPHON\n",
      "       This page is part of release 5.05 of the Linux  man-pages  project.   A\n",
      "       description  of  the project, information about reporting bugs, and the\n",
      "       latest    version    of    this    page,    can     be     found     at\n",
      "       https://www.kernel.org/doc/man-pages/.\n",
      "\n",
      "Linux                             2019-08-02                         SIGNAL(7)\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "man 7 signal"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Nas interesować będą:\n",
    "* SIGKILL          9\n",
    "* SIGTERM         15\n",
    "* SIGSTOP         19\n",
    "* SIGCONT         18\n",
    "\n",
    "\n",
    "W celu określenia jaki proces chcemy \"zkilować\" musimy znać jego PID (patrz ```ps```). Powiedzmy, że uśmiercić chcemy proces powłoki o numerze PID=829, piszemy wówczas:\n",
    "\n",
    "``` kill 829 ```\n",
    "\n",
    "lub dla większej pewności powodzenia\n",
    "\n",
    "```kill -9 829 ```\n",
    "\n",
    "Różnica jest taka, że w pierwszym przypadku ```kill``` wysyła do procesu sygnał SIGTERM, czyli uprzejmą prośbę o zakończenie działania i zwolnienie zasobów. Flaga ```-9``` odpowiada SIGKILL oznacza natychmiastowe zakończenie działania. \n",
    "\n",
    "![https://i.redd.it/4w7lssrxef611.png](https://i.redd.it/4w7lssrxef611.png)\n",
    "\n",
    "Ciekawym rozwinięciem jest ```killall``` pozwala na zabicie wszystkich procesów wywołanych konkretnym poleceniem. Np. jeżeli chcemy wyłączyć wszystkie uruchomione sesje ```autossh``` (utrzymuje persystentne połączenie, np. w celu podtrzymywania tunelu *ssh*) możemy zrobić tak:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "ps -e |grep autossh"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "```kill -9 2101 3851```\n",
    "\n",
    "albo\n",
    "\n",
    "```killall autossh```"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "#### Drzewo procesów\n",
    "Procesy powoływane sa do życia w sposób hierarchiczny. Tj. każdy proces wywodzi się z procesu rodzica, stąd numer PPID. Pierwszym procesem, jest ```init``` lub w systemie, na którym przygotowywany jest ten dokument ```systemd``` ([Dla zainteresowanych trochę więcej szczegółów pod tym linkiem.](https://en.wikipedia.org/wiki/Linux_startup_process#SysV_init))\n",
    "\n",
    "Drzewo procesów można wyświetlić używając ```pstree```. Jak zwykle dostępne jest wiele opcji (```man pstree```). My ograniczymy się do: \n",
    "* -p PID - pokaz proces o numerze PID\n",
    "* -T nie pokazuj wątków\n",
    "* -s pokaż rodziców"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "  "
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": 65,
   "metadata": {},
   "outputs": [
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "systemd(1)─┬─ModemManager(279317)\n",
      "           ├─NetworkManager(1128)\n",
      "           ├─accounts-daemon(1113)\n",
      "           ├─acpid(1114)\n",
      "           ├─at-spi-bus-laun(1528)───dbus-daemon(1533)\n",
      "           ├─at-spi2-registr(1590)\n",
      "           ├─atd(1167)\n",
      "           ├─avahi-daemon(1118)───avahi-daemon(1170)\n",
      "           ├─bluetoothd(1120)\n",
      "           ├─colord(1297)\n",
      "           ├─cron(1122)\n",
      "           ├─cups-browsed(369837)\n",
      "           ├─cupsd(369836)─┬─dbus(370001)\n",
      "           │               ├─dbus(370002)\n",
      "           │               └─dbus(370004)\n",
      "           ├─dbus-daemon(1125)\n",
      "           ├─dconf-service(1624)\n",
      "           ├─gdm3(1275)─┬─gdm-session-wor(1326)───gdm-x-session(1393)─┬─Xorg(13+\n",
      "           │            │                                             └─dbus-ru+\n",
      "           │            └─gdm-session-wor(1843)───gdm-x-session(1993)─┬─Xorg(19+\n",
      "           │                                                          └─gnome-s+\n",
      "           ├─geoclue(1601)\n",
      "           ├─gjs(1610)\n",
      "           ├─gnome-keyring-d(1912)───ssh-agent(2495)\n",
      "           ├─gsd-printer(1708)\n",
      "           ├─ibus-portal(1580)\n",
      "           ├─ibus-x11(1578)\n",
      "           ├─kerneloops(1791)\n",
      "           ├─kerneloops(1809)\n",
      "           ├─mount.ntfs(6299)\n",
      "           ├─neard(1235)\n",
      "           ├─networkd-dispat(1136)\n",
      "           ├─polkitd(279310)\n",
      "           ├─rsyslogd(1148)\n",
      "           ├─rtkit-daemon(1399)\n",
      "           ├─snapd(1036095)\n",
      "           ├─sshd(1278)\n",
      "           ├─switcheroo-cont(1158)\n",
      "           ├─systemd(1352)─┬─(sd-pam)(1378)\n",
      "           │               ├─dbus-daemon(1398)\n",
      "           │               ├─goa-daemon(1452)\n",
      "           │               ├─goa-identity-se(1460)\n",
      "           │               ├─gvfs-afc-volume(1437)\n",
      "           │               ├─gvfs-goa-volume(1448)\n",
      "           │               ├─gvfs-gphoto2-vo(1465)\n",
      "           │               ├─gvfs-mtp-volume(1444)\n",
      "           │               ├─gvfs-udisks2-vo(1428)\n",
      "           │               ├─gvfsd(1406)\n",
      "           │               ├─gvfsd-fuse(1421)\n",
      "           │               ├─gvfsd-metadata(1035972)\n",
      "           │               ├─pulseaudio(1390)\n",
      "           │               └─tracker-miner-f(1392)\n",
      "           ├─systemd(1881)─┬─(sd-pam)(1882)\n",
      "           │               ├─at-spi-bus-laun(2105)───dbus-daemon(2110)\n",
      "           │               ├─at-spi2-registr(2193)\n",
      "           │               ├─autossh(2460)───ssh(82726)\n",
      "           │               ├─autossh(33856)───ssh(86662)\n",
      "           │               ├─autossh(33869)───ssh(86661)\n",
      "           │               ├─autossh(33882)───ssh(86660)\n",
      "           │               ├─autossh(33895)───ssh(86659)\n",
      "           │               ├─autossh(33908)───ssh(86672)\n",
      "           │               ├─autossh(33922)───ssh(86675)\n",
      "           │               ├─autossh(33936)───ssh(86665)\n",
      "           │               ├─autossh(33950)───ssh(86657)\n",
      "           │               ├─autossh(33964)───ssh(86670)\n",
      "           │               ├─autossh(33977)───ssh(86658)\n",
      "           │               ├─autossh(33990)───ssh(86664)\n",
      "           │               ├─autossh(34004)───ssh(86666)\n",
      "           │               ├─autossh(34017)───ssh(86795)\n",
      "           │               ├─autossh(34030)───ssh(86674)\n",
      "           │               ├─autossh(34043)───ssh(86794)\n",
      "           │               ├─autossh(34057)───ssh(86680)\n",
      "           │               ├─autossh(34071)───ssh(86663)\n",
      "           │               ├─autossh(34085)───ssh(86667)\n",
      "           │               ├─autossh(34099)───ssh(86797)\n",
      "           │               ├─autossh(34113)───ssh(86796)\n",
      "           │               ├─autossh(4005148)───ssh(83380)\n",
      "           │               ├─blueman-tray(2578)\n",
      "           │               ├─chrome(31598)─┬─cat(31605)\n",
      "           │               │               ├─cat(31606)\n",
      "           │               │               ├─chrome(31609)─┬─chrome(31613)─┬─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               ├─ch+\n",
      "           │               │               │               │               └─ch+\n",
      "           │               │               │               └─nacl_helper(31610)\n",
      "           │               │               ├─chrome(31635)───chrome(31720)\n",
      "           │               │               ├─chrome(31638)\n",
      "           │               │               ├─chrome(32686)\n",
      "           │               │               └─chrome-gnome-sh(115473)\n",
      "           │               ├─conky(6437)\n",
      "           │               ├─cpufreq-service(2239)\n",
      "           │               ├─dbus-daemon(1895)\n",
      "           │               ├─dconf-service(2216)\n",
      "           │               ├─eog(724147)\n",
      "           │               ├─evince(986221)\n",
      "           │               ├─evince(1608363)\n",
      "           │               ├─evince(3436713)\n",
      "           │               ├─evince(4019485)\n",
      "           │               ├─evinced(3436721)\n",
      "           │               ├─evolution-calen(2230)\n",
      "           │               ├─evolution-sourc(2210)\n",
      "           │               ├─gedit(673959)───bash(673963)\n",
      "           │               ├─gjs(2291)\n",
      "           │               ├─gnome-calendar(2958)\n",
      "           │               ├─gnome-keyring-d(1982)\n",
      "           │               ├─gnome-session-b(2122)─┬─blueman-applet(2403)\n",
      "           │               │                       ├─evolution-alarm(2406)\n",
      "           │               │                       ├─gsd-disk-utilit(2352)\n",
      "           │               │                       ├─kdeconnectd(2330)\n",
      "           │               │                       ├─kerneloops-appl(2404)\n",
      "           │               │                       ├─python3(2405)\n",
      "           │               │                       └─update-notifier(3547)\n",
      "           │               ├─gnome-session-c(2116)\n"
     ]
    },
    {
     "name": "stdout",
     "output_type": "stream",
     "text": [
      "           │               ├─gnome-shell(2136)─┬─gnome-calculato(684881)\n",
      "           │               │                   ├─ibus-daemon(2171)─┬─ibus-engin+\n",
      "           │               │                   │                   ├─ibus-exten+\n",
      "           │               │                   │                   └─ibus-memco+\n",
      "           │               │                   ├─spotify(3643679)─┬─spotify(364+\n",
      "           │               │                   │                  └─spotify(364+\n",
      "           │               │                   └─thunderbird(334032)─┬─Web Cont+\n",
      "           │               │                                         └─WebExten+\n",
      "           │               ├─gnome-shell-cal(2202)\n",
      "           │               ├─gnome-terminal-(33594)─┬─bash(33601)───ssh(581691)\n",
      "           │               │                        ├─bash(600969)───screen(600+\n",
      "           │               │                        └─bash(3836233)\n",
      "           │               ├─goa-daemon(1953)\n",
      "           │               ├─goa-identity-se(1961)\n",
      "           │               ├─gsd-a11y-settin(2307)\n",
      "           │               ├─gsd-color(2308)\n",
      "           │               ├─gsd-datetime(2309)\n",
      "           │               ├─gsd-housekeepin(2314)\n",
      "           │               ├─gsd-keyboard(2315)\n",
      "           │               ├─gsd-media-keys(2317)\n",
      "           │               ├─gsd-power(2321)\n",
      "           │               ├─gsd-print-notif(2328)\n",
      "           │               ├─gsd-printer(2488)\n",
      "           │               ├─gsd-rfkill(2329)\n",
      "           │               ├─gsd-screensaver(2331)\n",
      "           │               ├─gsd-sharing(2333)\n",
      "           │               ├─gsd-smartcard(2334)\n",
      "           │               ├─gsd-sound(2339)\n",
      "           │               ├─gsd-usb-protect(2342)\n",
      "           │               ├─gsd-wacom(2351)\n",
      "           │               ├─gsd-wwan(2353)\n",
      "           │               ├─gsd-xsettings(2354)\n",
      "           │               ├─gvfs-afc-volume(1937)\n",
      "           │               ├─gvfs-goa-volume(1948)\n",
      "           │               ├─gvfs-gphoto2-vo(1967)\n",
      "           │               ├─gvfs-mtp-volume(1942)\n",
      "           │               ├─gvfs-udisks2-vo(1927)\n",
      "           │               ├─gvfsd(1914)─┬─gvfsd-burn(2843)\n",
      "           │               │             ├─gvfsd-dnssd(49975)\n",
      "           │               │             ├─gvfsd-http(58799)\n",
      "           │               │             ├─gvfsd-network(49954)\n",
      "           │               │             └─gvfsd-trash(2814)\n",
      "           │               ├─gvfsd-fuse(1920)\n",
      "           │               ├─gvfsd-metadata(2219)\n",
      "           │               ├─ibus-portal(2182)\n",
      "           │               ├─ibus-x11(2179)\n",
      "           │               ├─kwalletd5(1187012)\n",
      "           │               ├─nautilus(15827)\n",
      "           │               ├─obexd(2626)\n",
      "           │               ├─pulseaudio(1890)\n",
      "           │               ├─recollindex(3746)\n",
      "           │               ├─screen(17272)─┬─bash(17273)───jupyter-noteboo(1741+\n",
      "           │               │               ├─bash(17985)───sleep(724683)\n",
      "           │               │               ├─bash(18415)───rsync(724687)───ssh(+\n",
      "           │               │               ├─bash(33743)───sleep(724628)\n",
      "           │               │               └─bash(601026)\n",
      "           │               ├─teams(7444)─┬─teams(7446)───teams(7485)───teams(75+\n",
      "           │               │             ├─teams(7447)─┬─teams(7522)\n",
      "           │               │             │             ├─teams(8353)───teams(83+\n",
      "           │               │             │             └─teams(8439)───teams(84+\n",
      "           │               │             ├─teams(7489)\n",
      "           │               │             ├─teams(7567)\n",
      "           │               │             └─teams(8467)\n",
      "           │               ├─tracker-miner-f(1892)\n",
      "           │               └─xdg-permission-(2197)\n",
      "           ├─systemd-journal(315)\n",
      "           ├─systemd-logind(1163)\n",
      "           ├─systemd-resolve(1046)\n",
      "           ├─systemd-timesyn(1047)\n",
      "           ├─systemd-udevd(366)\n",
      "           ├─thermald(1164)\n",
      "           ├─udisksd(1165)\n",
      "           ├─unattended-upgr(1325)\n",
      "           ├─upowerd(1470)\n",
      "           ├─whoopsie(1783)\n",
      "           ├─wpa_supplicant(1166)\n",
      "           └─xdg-permission-(1594)\n"
     ]
    }
   ],
   "source": [
    "pstree -p 5599 -T -s"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "#### Kontrola procesów użytkownika\n",
    "Użytkownik, mając do dyspozycji powłokę może kontrolować wiele procesów. Zadania które wywołuje mogą działać 'w tle' (background) albo 'na wierzchu' (foreground). Na wierzchu może być tylko jedno zadanie, podczas gdy w tle działać może ich wiele. Dodatkowo działające zadania można przenosić w stan uśpienia przy użyciu kombinacji *Ctrl-Z*, przywoływać na pierwszy plan komendą ```fg```, odsyłać do pracy w tle używając ```bg``` czy w końcu zabić kombinacją *Ctrl-C* bądź ```kill```.\n",
    "\n",
    "By zadanie przenieść do tła zaraz po wywołaniu na jego końcu dodaje się ```&```. Do przykładu potrzebujemy procesu, który będzie działał odpowiednio długo, przeszukamy więc katalogi użytkowników i katalog systemowy, a wynik wraz ze wszystkimi błędami (```>&```) przekierujemy do plików:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "find / 1> result_file 2> /dev/null&\n",
    "find /home >& result_file2&"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Wywołaliśmy dwa zadania (jobs), ```ps``` pokaże co następuje:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "ps "
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Możemy wyświetlić bieżące zadania poleceniem ```jobs```"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "jobs"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "W środowisku Jupiter nie mamy dostępu do kombinacji klawiszy *Ctrl-Z* i *Ctrl-C* zawieszanie i zabijanie procesów należy przećwiczyć we własnym zakresie.\n",
    "\n",
    "Możemy natomiast użyć ```kill``` wraz z identyfikatorem zadania (nie numerem PID):"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "kill %2"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "jobs"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Albo podając PID:"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "kill 1808"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "jobs"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "code",
   "execution_count": null,
   "metadata": {},
   "outputs": [],
   "source": [
    "ps"
   ]
  },
  {
   "cell_type": "markdown",
   "metadata": {},
   "source": [
    "Oba zadania zostały zakończone."
   ]
  }
 ],
 "metadata": {
  "kernelspec": {
   "display_name": "Bash",
   "language": "bash",
   "name": "bash"
  },
  "language_info": {
   "codemirror_mode": "shell",
   "file_extension": ".sh",
   "mimetype": "text/x-sh",
   "name": "bash"
  }
 },
 "nbformat": 4,
 "nbformat_minor": 2
}